Kryptowaluty to wciąż młody, ale prężnie rozwijający się rynek w Polsce. Wzrost zainteresowania walutami wirtualnymi spowodował również rosnącą liczbę kryptooszustw. Wokół rynku kryptowalut powstaje więc coraz więcej regulacji prawnych, zarówno na poziomie państwowym, unijnym jak i międzynarodowym. Ich zasadniczym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa finansowego. Poniżej omawiamy najbardziej aktualne wymogi dotyczące działalności w zakresie kryptowalut w Polsce.
Polski ustawodawca zdecydował się na wdrożenie do ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (“Ustawa o AML”) rozdziału zawierającego przepisy dotyczące działalności gospodarczej w zakresie walut wirtualnych. Wyjaśniamy, na czym polegają wprowadzone zmiany i jakie wynikają z nich obowiązki dla podmiotów prowadzących działalność w zakresie kryptowalut w Polsce.
Nowelizacja Ustawy o AML
W dniu 15 maja 2021 roku weszła w życie nowelizacja Ustawy o AML. Jej celem była implementacja do polskiego porządku prawnego rozwiązań Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/843 z dnia 30 maja 2018 roku zmieniającej dyrektywę (UE) 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu oraz zmieniająca dyrektywy 2009/138/WE i 2013/36/UE. Wprowadzone zmiany w znacznej mierze dotyczą rynku kryptowalut w Polsce.
Rejestr walut wirtualnych – czym jest i co trzeba o nim wiedzieć?
Od 31 października 2021 roku działalność w zakresie walut wirtualnych jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców. Oznacza to, że może być wykonywana wyłącznie po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych. Rejestr ten prowadzi Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Katowicach, zaś jego powołanie ma przyczynić się do zwiększenia transparentności rynku kryptowalut w Polsce.
Stworzenie rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych nie stanowi jednak inicjatywy polskiego ustawodawcy. Wynika ono z konieczności wdrożenia rekomendacji Financial Action Task Force („FATF”) w zakresie wirtualnych aktywów. FATF stwierdził bowiem, że działalność podmiotów świadczących usługi związane z wirtualnymi aktywami powinna być licencjonowana lub co najmniej rejestrowana. Polski ustawodawca przyjął więc mniej sformalizowany typ reglamentacji.
Kryptowaluty w Polsce – jakie podmioty mają obowiązek uzyskania wpisu do rejestru działalności w zakresie kryptowalut?
Nowe regulacje nie odnoszą się do wszystkich przedsiębiorców, których działalność dotyczy kryptowalut. Są one skierowane wyłącznie do podmiotów wskazanych w art. 2 pkt 12 Ustawy o AML. Przepis ten wskazuje przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie walut wirtualnych polegającą na:
- wymianie pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi,
- wymianie pomiędzy walutami wirtualnymi,
- pośrednictwie w wyżej opisanej wymianie, oraz
- prowadzeniu rachunków walut wirtualnych.
Oznacza to, że na gruncie Ustawy o AML „działalność w zakresie walut wirtualnych” jest pojęciem węższym, niż w potocznym rozumieniu.
Reputacja, wiedza, doświadczenie, czyli nowe wymogi dla przedsiębiorców
Obecnie działalność w zakresie kryptowalut w Polsce może być prowadzona wyłącznie przez podmioty cieszące się odpowiednią reputacją oraz posiadające wiedzę lub doświadczenie określone w przepisach. To rozwiązanie ma na celu zapewnienie dostatecznego poziomu ochrony przed wykorzystywaniem tego rodzaju działalności do celów przestępczych.
O odpowiedniej reputacji podmiotu może być mowa w przypadku, gdy nie był on karany za przestępstwa wskazane w art. 129n Ustawy o AML. Przepis ten wymienia umyślne przestępstwa przeciwko m. in. działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, wymiarowi sprawiedliwości, wiarygodności dokumentów czy obrotowi pieniędzmi. Omawiany wymóg – w zależności od formy prawnej działalności – dotyczy osób fizycznych, członków zarządu spółki kapitałowej czy też wspólników spółki osobowej uprawnionych do reprezentacji lub prowadzenia spraw spółki. Co istotne, wymóg niekaralności obejmuje również osoby zajmujące kierownicze stanowisko związane z działalnością w zakresie kryptowalut oraz beneficjentów rzeczywistych podmiotów, które prowadzą tego typu działalność.
Kiedy można stwierdzić, że przedsiębiorca posiada odpowiednią wiedzę lub doświadczenie? Gdy spełni co najmniej jedną z przesłanek wskazanych w art. 129o Ustawy o AML. Należą do nich:
- ukończenie szkolenia lub kursu obejmujących prawne lub praktyczne zagadnienia związane z działalnością w zakresie walut wirtualnych lub
- wykonywanie, przez okres co najmniej roku, czynności związanych z działalnością w zakresie walut wirtualnych.
Spełnienie powyższych przesłanek musi być potwierdzone odpowiednimi dokumentami.
Kiedy należy złożyć wniosek o wpis do rejestru walut wirtualnych?
Podmioty, które dopiero planują rozpocząć działalność w zakresie kryptowalut zobowiązane są uzyskać wpis do odpowiedniego rejestru przed faktycznym jej rozpoczęciem. Z kolei przedsiębiorcy, którzy przed dniem 31 października 2021 roku prowadzili już tego rodzaju działalność, powinni dokonać stosownego wpisu najpóźniej do dnia 30 kwietnia 2022 roku.
Jak złożyć wniosek o wpis do rejestru walut wirtualnych?
Wniosek o wpis do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych należy skierować do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach. Można go złożyć wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem platformy ePUAP. Organ dokonuje wpisu do rejestru w terminie 14 dni od dnia wpływu kompletnego wniosku o wpis wraz z wymaganymi oświadczeniami.
Złożenie wniosku wiąże się z koniecznością uiszczenia opłat. Opłaty te to 616,00 złotych za wpis do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych oraz 17,00 złotych za wydanie zaświadczenia o wpisie do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych.
Kryptowaluty w Polsce – konsekwencje braku wpisu do rejestru walut wirtualnych
Przedsiębiorca, który nie złoży wniosku o wpis do rejestru musi się liczyć z konsekwencjami w postaci kary pieniężnej. Zgodnie z art. 153b Ustawy o AML podmiot prowadzący działalność w zakresie walut wirtualnych, który wykonuje tę działalność bez uzyskania wymaganego wpisu do odpowiedniego rejestru podlega karze pieniężnej do wysokości 100.000,00 złotych. Należy jednak pamiętać, że nie jest to jedyna kara, która potencjalnie zagraża podmiotom prowadzącym działalność w zakresie walut wirtualnych. Wszystkie takie podmioty są bowiem instytucjami obowiązanymi w rozumieniu Ustawy o AML. Oznacza to, że ustawa nakłada na nie zarówno liczne obowiązki, jaki i sankcje za ich nieprzestrzeganie.
Podsumowanie
Rynek walut wirtualnych stale się rozrasta. Nie ma się czemu dziwić, w końcu stwarza on ogromne możliwości. Jednocześnie nie da się ukryć, że niesie też ryzyko dla bezpieczeństwa finansowego. Stąd też ustawodawcy różnych państw, w tym Polski, poświęcają mu coraz więcej uwagi. Celem powstania rejestru kryptowalut w Polsce oraz oznaczenia działalności w tym zakresie jako regulowanej jest ograniczenie ryzyka dotyczącego prania brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu. Aby uniknąć negatywnych konsekwencji przedsiębiorcy powinni dostosować się do obowiązujących przepisów, a także śledzić uważnie wszelkie zmiany z przepisach.
Rozważasz rozpoczęcie działalności w zakresie kryptowalut w Polsce? Prowadzisz już taką działalność i chcesz się upewnić, że spełniasz wszystkie wymagane przez prawo wymogi? Zapraszamy do kontaktu z naszymi specjalistami, którzy posiadają wieloletnie doświadczenie w doradztwie na rynku kryptowalut.