Pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników, jeżeli zamierzają rozwiązywać stosunki pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, muszą liczyć się z obowiązkiem stosowania ustawy o zwolnieniach grupowych, co z kolei wiąże się to z koniecznością wypłacania zwalnianym pracownikom odpraw pieniężnych. Jak skutecznie przeprowadzić zwolnienia grupowe? O czym należy pamiętać?
Obowiązek wypłaty odprawy przy zwolnieniach grupowych
Obowiązek wypłaty odprawy powstanie nawet wówczas, gdy zwolnienia nie mają charakteru grupowego (jest zwalnianych 10 pracowników, w okresie 30 dni, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników, itd.), ale również gdy są to zwolnienia indywidualne. Powyższe wynika z art. 10 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844).
Konsultacje w procedurze zwolnień grupowych
Procedura zwolnień grupowych zakłada obowiązkową fazę konsultacji zwolnień z organizacjami związkowymi lub, jeśli tych nie ma w zakładzie – reprezentacją pracowniczą. Zanim dojdzie do pierwszych wypowiedzeń trzeba przejść procedurę obejmującą wybór reprezentacji pracowniczej (jeśli w zakładzie nie ma związków). W dalszej kolejności skierować zawiadomienia o zamiarze przeprowadzenia zwolnień do urzędu pracy ze wskazaniem przewidywanej ilości osób zwalnianych oraz powodach zwolnień. Następnie prowadzi się konsultacje z przedstawicielstwem pracowników. Podczas tych konsultacji pracownikom przedstawia się powody planowanych zwolnień i prowadzi rozmowy w celu ich uniknięcia / zmniejszenia ich rozmiaru. Dopiero po przeprowadzeniu konsultacji pracodawca zawiera ze związkami porozumienie. Jeśli do porozumienia nie doszło/w zakładzie nie ma związków – pracodawca wydaje regulamin zwolnień. Regulamin ten z chwilą wydania wiąże pracodawcę, stanowi bowiem źródło prawa pracy.
Ostatecznie, po wydaniu regulaminu i zawiadomieniu o tym urzędu pracy można rozpocząć wypowiadanie umów o pracę z pracownikami. Pamiętać należy, że skutek wypowiedzenia, czyli rozwiązanie umów o pracę może nastąpić dopiero 30 dni po zawiadomieniu urzędu pracy. Wysokość odpraw regulowana jest w art. 8 ustawy o zwolnieniach. Jego zastosowanie jest obligatoryjne.
Zwolnienia grupowe – problemy praktyczne
W praktyce stosując procedurę zwolnień grupowych można natknąć się na liczne trudności zarówno proceduralne, jak i dot. samych założeń konstrukcyjnych procesu. W pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę, że cała procedura zwolnień powinna trwać nie więcej niż 30 dni (zgodnie z art. 1 ustawy). W tym też czasie (ale licząc od którego momentu?) powinno dojść do… właśnie – rozwiązania czy wypowiedzenia umów o pracę? Pozostaje pytanie – co robić, gdy w ciągu 30 dni nie uda się wypowiedzieć wszystkich umów. Kolejny problem to niemożność rozwiązywania umów w przypadku np. choroby pracownika, mimo że teoretyczne szczególna ochrona pracowników przed wypowiedzeniem jest osłabiona (art. 5). Nieścisłości i trudności pojawiają się już na etapie doboru kryteriów do zwolnienia, zakresu dostępu reprezentacji pracowników do dokumentów przedsiębiorstwa, czasu trwania konsultacji, momentu w którym należy wręczać wypowiedzenia i w wielu innych przypadkach. Jakie jest ryzyko? Nieprawidłowe zastosowanie procedury zwolnień może wiązać się z odpowiedzialnością odszkodowawczą pracodawcy.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszej kancelarii prawnej w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc. Jeśli reprezentujesz dział HR odwiedź stronę naszego działu mobility po więcej praktycznych informacji.