Prowadzenie działalności gospodarczej to wyzwanie dla przedsiębiorcy. Wiąże się z koniecznością podjęcia wielu decyzji, dopełnienia formalności. Co do zasady jednym z nich jest obowiązek rejestracji działalności w CEIDG.
Istnieje jednak alternatywa dla osób, które chcą wypróbować swój pomysł na biznes, bez ponoszenia kosztów i bez rejestracji. Czym jest działalność nierejestrowana? Odpowiedź na to pytanie przedstawiamy poniżej.
Nierejestrowana działalność gospodarcza – czym jest?
Działalność nierejestrowana to rodzaj działalności, która nie wymaga rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Jest przeznaczona dla osób fizycznych, które:
- chcą rozpocząć własny biznes na niewielką skalę,
- bez ponoszenia dużych kosztów i formalności.
Działalność nierejestrowaną może prowadzić osoba fizyczna, która spełnia następujące warunki:
- nie prowadzi innej działalności gospodarczej,
- nie była zarejestrowana jako przedsiębiorca w ciągu ostatnich 60 miesięcy,
- nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym limitu przychodów.
Nawet jeśli działalność nierejestrowana ma wszystkie kluczowe cechy działalności gospodarczej, to wyjątkowo nie jest traktowana tak jak działalność gospodarcza, pod warunkiem że uzyskane przychody nie przekroczą w żadnym miesiącu 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Celem działalności nierejestrowanej nie jest generowanie zysków, ponieważ po przekroczeniu określonego limitu dochodów, trzeba będzie zarejestrować pełną działalność gospodarczą.
Działalność nierejestrowana – jak zacząć?
Do rozpoczęcia działalność nierejestrowanej wystarczy zacząć ją wykonywać. Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie ma obowiązku:
- wpisu do CEIDG,
- prowadzenia pełnej księgowości (wystarczy uproszczona księgowość),
- posiadania kasy fiskalnej, chyba że wymagają tego przepisy ustawy,
- wystawiania faktur, ale prawa konsumentów powinny być przestrzegane, np. wystawianie rachunków na życzenie klienta,
- płacenia miesięcznych podatków – należności podatkowe uiszcza się raz, pod koniec roku.
Działalność nierejestrowana – jakie usługi można w ramach niej świadczyć?
Działalność nierejestrowana jest często sposobem na wypróbowanie pomysłu na swój biznes. Zakres usług, jakie można w ramach niej wykonywać, jest szeroki. Mogą to być m.in. usługi:
- edukacyjne, np. udzielanie korepetycji, prowadzenie zajęć dodatkowych, kursów czy szkoleń,
- opiekuńcze, np. opieka nad dziećmi, osobami starszymi lub niepełnosprawnymi,
- transportowe, np. przewozy osób lub towarów,
- remontowe, np. malowanie, drobne naprawy,
- IT, np. pomoc techniczna, tworzenie stron internetowych,
- marketingowe, np. tworzenie grafik, promocja w mediach społecznościowych,
- kreatywne, np. tworzenie biżuterii, rękodzieła, fotografii,
- gastronomiczne, np. przygotowywanie i sprzedaż potraw na dowóz lub na wynos.
Ważne, aby działalność nierejestrowana była rzeczywiście prowadzona w niewielkim zakresie.
Obowiązki ewidencyjne i informacyjne w działalności nierejestrowanej
Do obowiązków ewidencyjnych i informacyjnych w ramach działalności nierejestrowanej należy:
- prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży,
- rozliczenie przychodów z działalności nierejestrowanej w zeznaniu rocznym PIT-36,
- przestrzeganie praw konsumentów, np. prawa do reklamacji, wystawiania faktur lub rachunków na żądanie nabywcy.
Działalność nierejestrowana a limit 2024 roku
Limit przychodów z działalności nierejestrowanej jest uzależniony od wysokości minimalnego wynagrodzenia. Wlicza się do niego przychody należne, nawet jeśli nie zostały jeszcze faktycznie zapłacone.
Nie obejmuje m.in. równowartości zwróconych towarów. Przychód z działalności nierejestrowanej nie może w żadnym miesiącu przekraczać 75% podstawy minimalnego wynagrodzenia. Wobec tego limit w 2024 roku wyniesie:
- od 1 stycznia do 30 czerwca – 3181,50 zł,
- od 1 lipca do 31 grudnia – 3225 zł.
Po przekroczeniu limitu przychodów osoba prowadząca działalność nierejestrowaną ma obowiązek ją zarejestrować.
Działalność nierejestrowana a podatki
Ze względu na brak konieczności ewidencji w CEIDG, identyfikatorem podatkowym osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną będzie jej numer PESEL, chyba że osoba:
- jest zarejestrowanym podatnikiem VAT,
- ma ustawowy obowiązek posługiwać się numerem NIP.
Przychody z działalności nierejestrowanej należy wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36. Nie ma obowiązku rozliczenia składek w systemie miesięcznym. W rozumieniu przepisów podatkowych przychodem z działalności nierejestrowanej będą:
- wszystkie otrzymane należności pieniężne otrzymane lub postawione do dyspozycji w roku kalendarzowym,
- wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych formach rozliczeń.
Działalność nierejestrowana a faktura
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną co do zasady nie ma obowiązku wystawiania faktur, ani rachunków. Aktualizuje się on na żądanie kupującego. Żądanie wystawienia faktury powinno być zgłoszone przez klienta w ciągu 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym:
- dostarczono mu towar lub usługę,
- albo osoba prowadząca działalność nierejestrowaną otrzymała całość lub część zapłaty.
Na rachunku lub fakturze wystarczy wskazać imię i nazwisko świadczącego usługę lub sprzedającego towar.
Działalność nierejestrowana a VAT
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną może korzystać ze zwolnienia z podatku VAT, jeśli jej sprzedaż w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyła kwoty 20 tys. zł. Limit ten obowiązuje także wtedy, gdy rozpoczęła taką działalność w trakcie poprzedniego roku. Liczy się go w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym.
Obowiązek posiadania kasy fiskalnej i odprowadzania podatku VAT aktualizuje się, jeżeli:
- wielkość sprzedaży przekroczy 20 tys. zł albo
- sprzedawane towary lub świadczone usługi nie korzystają ze zwolnienia z ewidencjonowania na kasie fiskalnej.
Działalność nierejestrowana a ZUS
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie ma obowiązku uiszczania składek do ZUS. Może on powstać w dwóch przypadkach:
- po złożeniu wniosku o dobrowolne objęcie ubezpieczeniem,
- przy realizacji np. umowy zlecenia, agencyjnej – w tym przypadku składki ZUS odprowadza zleceniodawca.
Działalność nierejestrowana a ubezpieczenie zdrowotne
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną podlega zwolnieniu od uiszczania składek zdrowotnych. Jeśli jednak przekroczy ustawowy limit i będzie musiała zarejestrować swoją działalność, będzie obowiązana do uiszczania należności wobec ZUS, w tym składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Wykonywanie umowy o świadczenie usług lub umowy zlecenia obok działalności nierejestrowanej
Jeśli w ramach działalności nierejestrowanej wykonywane są umowy o świadczenie usług lub umowy zlecenia, to prowadzący taką działalność jest traktowany tak jak zleceniobiorca. To oznacza, że ma obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.
Obowiązki płatnika spoczywają na zleceniodawcy. Powinien zgłosić zleceniobiorcę do ZUS w ciągu 7 dni od zawarcia umowy i opłacać składki.
Brak obowiązku uiszczania składek społecznych i zdrowotnych występuje tylko wówczas, gdy w ramach działalności nierejestrowanej sprzedawane są towary. Zasada ta doznaje wyjątków, np. w przypadku studentów do 26. roku życia, którzy pracują na podstawie umowy zlecenia.
Działalność nierejestrowana – podsumowanie
Działalność nierejestrowana to rozwiązanie, które może być korzystne dla osób, które uzyskują niewielkie przychody z prowadzenia działalności gospodarczej. Jednak warto pamiętać, że wiąże się ona z pewnymi ograniczeniami i ryzykiem.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszego biura rachunkowego w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.