Każdy ma prawo do rozpoznania jego sprawy w rozsądnym terminie. Gwarantuje to art. 45 Konstytucji RP, jak i art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Nieuzasadnioną przewlekłość postępowania cywilnego możemy zaskarżyć w drodze skargi na przewlekłość postępowania. Instytucja ta uregulowana została w ustawie z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179 poz. 1843).
Kiedy występuje przewlekłość postępowania?
- gdy postępowanie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy;
- gdy postępowanie trwa dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.
Podmioty uprawnione do złożenia skargi:
- w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe – strona;
- w sprawach o wykroczenia – strona;
- w sprawach w przedmiocie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary – strona lub wnioskodawca;
- w postępowaniu karnym – strona lub pokrzywdzony (nawet, gdy nie występuje jako strona);
- w postępowaniu cywilnym – strona, interwenient uboczny lub uczestnik postępowania;
- w postępowaniu sądowo-administracyjnym – skarżący lub uczestnik postępowania na prawach strony;
- w postępowaniu egzekucyjnym oraz w innych postępowaniach dotyczących wykonywania orzeczeń sądu – strona lub inna osoba wykonująca przysługujące jej w postępowaniu uprawnienia.
Wymogi formalne skargi na przewlekłość postępowania
Skarga musi wypełniać wszystkie warunki typowe dla pism procesowych. Mowa tutaj o określeniu sądu, do którego kierujemy skargę, imieniu i nazwisku bądź nazwie skarżącego (a także jego przedstawicieli ustawowych bądź pełnomocników – o ile takowych posiada). Dalej to określenie rodzaju pisma (skarga na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki), data i podpis skarżącego oraz wykaz załączników. Istotne jest również zawarcie w treści skargi żądania stwierdzenia przewlekłości postępowania i opisanie stanu faktycznego będącego uzasadnieniem żądania.
Termin na złożenie skargi na przewlekłość postępowania
Skarga wnosimy w trakcie trwania postępowania, którego dotyczy. Od tej zasady istnieje jeden wyjątek. Jest to możliwość złożenia skargi przez te osoby, które przed 16.03.2005 r. wniosły skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w przedmiocie przewlekłości postępowania – podczas trwania postępowania – ale ETPC nie wydało postanowienia o dopuszczalności skargi. W takiej sytuacji powinno się dodatkowo wskazać datę złożenia skargi w Trybunale.
Jaki sąd jest właściwy do złożenia skargi na przewlekłość postępowania?
Co do zasady skargę składa się do tego samego sądu, przed którym toczy się postępowanie. Sądem właściwym do rozpoznania skargi jest wówczas sąd nad nim przełożony. Jeśli mamy do czynienia z przewlekłością postępowania w sądzie apelacyjnym bądź Sądzie Najwyższym, skargę rozpatrzy Sąd Najwyższy.
W przypadku postępowania egzekucyjnego oraz w innych postępowaniach dotyczących wykonywania orzeczeń sądu, skargę składa się do sądu okręgowego właściwego ze względu na miejsce prowadzenia egzekucji bądź wykonywania innych czynności. Jeżeli egzekucja bądź inne czynności prowadzą sądy w dwóch lub więcej okręgach, skargę należy złożyć do sądu okręgowego, w którego okręgu czynności dokonano jako pierwszej.
Opłaty od skargi na przewlekłość postępowania
Skarga na przewlekłość postępowania objęta jest opłatą sądową w wysokości 100 złotych. Nawet jeśli skargę wnosi kilka osób, każdy jest zobowiązany do uiszczenia opłaty indywidualnie. Zwolnienie od opłaty jest możliwe tylko wtedy, gdy dopuszczają to przepisy procedury właściwej dla danego postępowania. Wynika to zwykle z samej ustawy (np. w sprawach prawa pracy), bądź z decyzji sądu. Możliwe jest także zwolnienie z opłaty na wniosek. Jeśli skarga na przewlekłość postępowania zostanie uwzględniona, opłata sądowa podlega zwrotowi.
Skarga na przewlekłość postępowania – możliwe rozstrzygnięcia
Sąd wydaje orzeczenie w sprawie skargi w terminie dwóch miesięcy od momentu jej wniesienia. Może w jego treści stwierdzić wystąpienie przewlekłości postępowania oraz fakultatywnie – na żądanie skarżącego – zalecić podjęcie odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie przez sąd prowadzący postępowanie. Na wniosek skarżącego sąd może przy uznaniu skargi przyznać mu sumę pieniężną w wysokości od 2 000 do 20 000 złotych – od Skarbu Państwa bądź solidarnie Skarbu Państwa i komornika. Podobnie skarżący ma prawo dochodzić naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości postępowania.
Należy pamiętać, że jeśli skarga na przewlekłość postępowania została oddalona, można wnieść ją ponownie w terminie dwunastu miesięcy (sześciu miesięcy dla spraw egzekucyjnych). Niezależnie od faktu złożenia skargi (a więc nawet, kiedy skarga nie wnieśliśmy), strona może dochodzić naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości postępowania w trybie uregulowanym w art. 417 kodeksu cywilnego.
Kancelaria prawna CGO Legal świadczy usługi z zakresu skarg na przewlekłość postępowania. Nasi prawnicy pomagają ustalić stan faktyczny, przygotować odpowiednie pismo i skompletować załączniki oraz złożyć je we właściwym sądzie.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na ten temat zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszej kancelarii prawnej w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.