Z dniem 1 stycznia 2016 r. weszły w życie zmiany w ustawie z dnia 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. 2003 nr 60 poz. 535 z późn. zm.) regulującej upadłość przedsiębiorcy. Zgodnie z nowelizacją nastąpiło wyodrębnienie prawa upadłościowego dotyczącego przedsiębiorców niewypłacalnych oraz prawa restrukturyzacyjnego kierowanego do przedsiębiorców zagrożonych niewypłacalnością lub niewypłacalnych. Nowelizacji uległa nie tylko treść regulacji prawnych ale również sama nazwa ustawy, która w obecnej formie brzmi „Prawo upadłościowe”.
Upadłość gospodarcza przedsiębiorcy, to zjawisko dotyczące nie tylko dużych przedsiębiorstw. Z powodu niewypłacalności, wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć każdy przedsiębiorca. Zalicza się do nich także osoba fizyczna, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, która posiada tzw. zdolność upadłościową. Należy mieć jednak na względzie fakt, że właściciel jednoosobowej działalności gospodarczej za zobowiązania prowadzonego przedsiębiorstwa odpowie bez ograniczeń, tj. całym swoim majątkiem – także osobistym (poza wyjątkami zawartymi w ustawie Prawo Upadłościowe).
Upadłość przedsiębiorcy – warunki
Warunkiem ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność. Obecna ustawa określa dłużnika jako niewypłacalnego, gdy utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. W tym miejscu należy podkreślić, iż sąd bierze pod uwagę tylko wymagalne zobowiązania przy ustalaniu przesłanek upadłości przedsiębiorcy. Znowelizowana ustawa przyjmuje domniemanie, mówiące o tym, że dłużnik jest niewypłacalny jeżeli opóźnienie w realizacji zobowiązań pieniężnych przekroczy 3 miesiące. W przypadku gdy dłużnikowi została udzielona pomoc publiczna, której wartość przekracza 100.000 euro, wniosek może złożyć również organ udzielający pomocy a także każdy z wierzycieli osobistych niewypłacalnego przedsiębiorcy.
Zgodnie ze znowelizowaną ustawą, wniosek o ogłoszenie upadłości należy złożyć do sądu w terminie 30 dni. Liczy się go od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości. W przeciwnym razie, podmiot zobowiązany do jego złożenia ponosi odpowiedzialność za szkodę powstałą wskutek niezłożenia wniosku w terminie. Wyjątkiem jest sytuacja, w której udowodni, iż nie ponosi winy za zwłokę. W zależności od tego, czy składa go sam dłużnik, czy też inny uprawniony podmiot, zmianom ulega treść wniosku a także rodzaj dołączanych do niego dokumentów. Zakres danych oraz wykaz niezbędnych załączników określają art. 22 – 25 „Prawo upadłościowe”.
Ustawodawca wprowadził również nową zasadę. Według niej jeżeli wierzyciel złoży wniosek o ogłoszenie upadłości, a dłużnik wykaże, że wierzytelność ma w całości charakter sporny oraz, że spór między stronami powstał zanim wniosek został złożony – sąd oddali wniosek wierzyciela. Zmianie nie uległa zasada, że postępowania upadłościowego nie prowadzi się, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. Pojawia się jednak kolejna zasada. Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości również wtedy, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika wystarczyłby jedynie na zaspokojenie kosztów postępowania.
Procedury
Nowelizacja ustawy „Prawo upadłościowe” na nowo określiła dotychczasowe procedury dotyczące likwidacji majątku firmy jak również możliwości zawarcia układu. Pojawiła się nowa instytucja przygotowanej likwidacji majątku upadłego, tzw. przygotowana likwidacja. Jej istotą jest możliwość sprzedaży przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących jego znaczną część nowemu nabywcy. I to zanim nastąpi ogłoszenie upadłości.
Procedura przygotowanej likwidacji ma głównie na celu zmniejszenie kosztów postępowania upadłościowego. Dzieje się tak z uwagi na krótszy czas trwania, szybsze zaspokojenie interesu wierzycieli a także zagwarantowanie ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa. Umożliwia ona dłużnikowi pozyskanie inwestora dla swojej firmy zanim zostanie wszczęte postępowanie upadłościowe. Wniosek dotyczący warunków przygotowanej likwidacji dołącza się do wniosku dłużnika o ogłoszenie upadłości. Należy zawrzeć w nim postanowienia odnośnie nabywcy oraz ceny poszczególnych składników. Należy przy tym wspomnieć, iż oszacowania ich wartości powinien dokonać biegły sądowy.
Oceną warunków sprzedaży zajmuje się sąd przy rozpoznaniu wniosku o ogłoszenie upadłości. Głównym kryterium pozostaje kwestia czy cena za sprzedaż przedsiębiorstwa będzie wyższa niż korzyści osiągnięte przy jego likwidacji . Przy ocenie pozytywnej warunków i uwzględnieniu wniosku, w terminie 30 dni od uprawomocnienia się orzeczenia sądu, syndyk może zawrzeć umowę sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego składników z nabywcą oznaczonym we wniosku.
Układ w postępowaniu upadłościowym
Ustawodawca dopuszcza także możliwość zawarcia układu w postępowaniu upadłościowym. Wniosek taki może złożyć dłużnik, wierzyciel oraz syndyk. Wraz z nim składa propozycje o całkowitym lub częściowym wstrzymaniu likwidacji masy upadłości do momentu aż układ zostanie zatwierdzony. Koniecznym jest, aby podmiot składający wniosek wskazał proponowaną drogę rozliczenia niewykonanych zobowiązań.
Ustawa wyłącza możliwość zawarcia układu gdy ten nie przewiduje zaspokojenia wierzytelności nieujętych w układzie bezzwłocznie po jego zatwierdzeniu i prawomocnym zakończeniu postępowania. Niemożliwe jest także jego zawarcie, gdy na przedmiocie układu ciąży hipoteka, zastaw, zastaw rejestrowy, zastaw skarbowy lub hipoteka morska. Podobnie jest gdy sprzeciwi się temu wierzyciel, którego wierzytelność jest w ten sposób zabezpieczona.
Kiedy wniosek trafi do sądu, sędzia komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli aby poddać wniosek pod głosowanie. Przesłanką do zwołania zgromadzenia są okoliczności, gdy wniosek poprą wierzyciele, którym należy się łącznie 50% sumy wierzytelności przysługujących wszystkim wierzycielom uprawnionym do głosowania nad układem.
Z chwilą ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą jego majątek staje się masą upadłościową. Tak jak przed nowelizacją ustawy z masy tej mogą zaspokoić się wierzyciele.
Osoby chcące uzyskać szczegółowe informacje, zapraszamy do kontaktu.