Kilka dni temu obchodziliśmy święta Bożego Narodzenia, podczas których 25 i 26 grudnia to dni wolne od pracy. Niebawem Nowy Rok – 1 stycznia, a potem święto Trzech Króli – 6 stycznia. Oba te dni również są dniami wolnymi od pracy. W jaki sposób przepisy prawa pracy traktują o tej problematyce?
Dni świąteczne, podczas których zakazane jest, by pracownicy świadczyli pracę w placówkach handlowych, określa art. 1 Ustawy z dnia 18 stycznia 1951 roku o dniach wolnych od pracy (Dz.U. 2015 poz. 90). Należą do nich również wspomniane we wstępie 1 oraz 6 stycznia. Co więcej, nie ma znaczenia, czy dane święto wypada w niedzielę czy może w ciągu tygodnia roboczego.
Sam zakaz pracy w dni świąteczne reguluje art. 1519a ust. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (Dz.U. 2014 poz. 1502). Jednocześnie przepis ten przewiduje wyjątki od zakazu pracy w handlu w niedziele, o ile dana praca jest konieczna przez wzgląd na jej użyteczność społeczną, a także codzienne potrzeby ludności. Sytuacje takie wymienia art. 15110 Kodeksu pracy – w szczególności są to: pilnowanie mienia lub ochrona osób, gastronomia, opieka zdrowotna, transport.
Jednocześnie wspomnieć należy, że pracy podczas dni świątecznych nie mogą wykonywać pracownicy. Pracownikiem natomiast na gruncie art. 2 Kodeksu pracy jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania bądź spółdzielczej umowy o pracę. Wynika z tego, że ów zakaz pracy w święta nie dotyczy osób zatrudnionych inaczej niż na podstawie stosunku pracy – np. umów cywilno-prawnych (zlecenie, o dzieło, o świadczenie usług). Ograniczenie to nie znajduje zastosowania wobec pracowników stacji paliw oraz aptek.
Warto nadmienić, że umowy cywilno-prawne nie mogą zastąpić umowy o pracę, jeśli spełniają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy (np. wykonywanie pracy w określonym miejscu i czasie, pod ścisłym kierownictwem pracodawcy itp.). Stanowi o tym art. 22 § 1 Kodeksu pracy.
Postępowanie wbrew zakazowi pracy w dni świąteczne podlega karze grzywny w przedziale od 1000 do 30000 złotych na podstawie art. 281 Kodeksu pracy.
Autor tekstu: Patryk Szulc
Źródło informacji: Gazeta Podatkowa Nr 102