Wszystko wskazuje na to, że już niebawem prawodawca zajmie się nowelizacją Ustawy o rachunkowości. Przypuszczalnie rozszerzy ona zakres informacji o charakterze niefinansowym, do publikowania których będą zobligowane grupy kapitałowe oraz jednostki duże.
Planowana nowela jest ściśle powiązana z koniecznością implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE z dnia 22 października 2014 roku. Zmienia ona inną dyrektywę – 2013/34/UE w zakresie ujawniania informacji niefinansowych oraz informacji dotyczących różnorodności przez niektóre grupy kapitałowe, a także jednostki duże.
Najogólniej rzecz ujmując wspomniana dyrektywa ma rozszerzyć zakres informacji o charakterze niefinansowym, które prezentują grupy kapitałowe i jednostki duże. Ma ona także na celu wprowadzenie nowych przepisów dotyczących ujawniania informacji w zakresie polityki różnorodności w odniesieniu do dużych podmiotów giełdowych.
Za najistotniejsze spośród zmian dotyczących grup kapitałowych i sporządzanych przez nie skonsolidowanych sprawozdań finansowych uznać należy:
– zmiany w definiowaniu poszczególnych kategorii podmiotów powiązanych i zależności między nimi, poprzez m.in. modyfikacje rozumienia takich pojęć jak np. jednostka powiązana, jednostka dominująca, znaczący inwestor oraz wprowadzenia pojęcia zaangażowania w kapitale;
– zmiany dotyczące kryteriów, w sytuacji spełnienia się których jednostka dominująca może nie sporządzać skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Kryteria te nie mają zastosowania jednak do takich podmiotów, jak np.: banki, ubezpieczyciele, emitenci papierów wartościowych, fundusze inwestycyjne i emerytalne;
– dopuszczenie możliwości sporządzenia jednego sprawozdania łącznego dla sprawozdań z działalności grupy kapitałowej łącznie ze sprawozdaniami z działalności jednostki dominującej;
– wprowadzenie przesłanek, których spełnienie pozwoli na nie obejmowanie konsolidacją poszczególnych jednostek zależnych, przy czym z zastrzeżeniem, że występujące ograniczenia w sprawowaniu kontroli nad jednostką zależną, uprawniające do nieobejmowania jej konsolidacją muszą być długotrwałe, istotne oraz muszą wyłączać swobodne dysponowanie aktywami netto, w tym wypracowanym zyskiem, lub sprawowanie kontroli nad organami kierującymi tą jednostką. Dodatkowo, okolicznościami umożliwiającymi nie obejmowanie jednostki zależnej konsolidacją jest wystąpienie sytuacji, w której niemożliwe jest uzyskanie informacji niezbędnych do sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego bez ponoszenia nadmiernie wysokich koszów lub bez zbędnej zwłoki. Takie zwolnienie może jednak mieć zastosowanie jedynie w wyjątkowych, odpowiednio udokumentowanych przypadkach.
Co także istotne, w przyszłym roku, do zasad rachunkowości dodana zostanie nowa – zasada istotności. Jej zastosowanie będzie możliwe już w odniesieniu do sprawozdań finansowych za rok 2015. Wprowadzi ona pojęcie informacji istotnych. Według proponowanego przepisu, informacje wykazywane w sprawozdaniu finansowym oraz skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym należy uznać za istotne, gdy ich pominięcie lub zniekształcenie może wpływać na decyzje podejmowane na ich podstawie przez użytkowników tych sprawozdań. Przy czym nie można uznać poszczególnych informacji za nieistotne, jeżeli wszystkie nieistotne dane o podobnym charakterze łącznie należy uznać za istotne. Niestety, propozycja brzmienia ustawy nie dookreśla sposobu i kryteriów oceny informacji pod kątem ich istotności dla sprawozdania finansowego.
Implementacja ww. dyrektywy w państwach członkowskich UE zgodnie z procedurą powinna nastąpić do 6 grudnia 2016 roku. Departament Rachunkowości i Rewizji Finansowej przeprowadził konsultacje w obszarach, które dają dowolność regulacyjną państwom członkowskim. Niebawem rozpocznie się opracowywanie projektu właściwej ustawy nowelizującej.
Autor tekstu: adw. Piotr Owczarek