Emerytura pomostowa to forma wcześniejszego świadczenia dla osób wykonujących prace w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. W ostatnich latach przepisy uległy zmianie, co otworzyło dostęp do emerytur pomostowych dla nowych grup pracowników. Z tego poradnika dowiesz się, kto może ubiegać się o to świadczenie i jakie warunki trzeba spełnić.
Spis treści
- Czym jest emerytura pomostowa?
- Komu przysługuje prawo do emerytury pomostowej?
- Praca w szczególnych warunkach a szczególnym charakterze – co to oznacza?
- Z jakich środków finansowana jest emerytura pomostowa?
- Kiedy ustaje prawo do emerytury pomostowej?
- Emerytura pomostowa – podsumowanie
- FAQ – Emerytura pomostowa
Czym jest emerytura pomostowa?
Emerytury pomostowe zostały wprowadzone ustawą z 19 grudnia 2008 r. jako forma wsparcia dla osób, których charakter pracy wpływa negatywnie na zdrowie i możliwości dalszego zatrudnienia.
Świadczenie to przysługuje osobom wykonującym przez dłuższy czas:
- pracę w szczególnych warunkach (np. pod ziemią, w hałasie, pod wodą),
- lub pracę o szczególnym charakterze, wymagającą wysokiej sprawności psychofizycznej (np. piloci, kierowcy uprzywilejowani).
Emerytura pomostowa to świadczenie pieniężne wypłacane przez ZUS do czasu osiągnięcia prawa do emerytury powszechnej.
Komu przysługuje prawo do emerytury pomostowej?
Aby uzyskać prawo do emerytury pomostowej, trzeba spełnić łącznie wszystkie poniższe warunki:
| Warunek | Opis |
| Data urodzenia | Po 31 grudnia 1948 r. |
| Charakter pracy | Praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przez min. 15 lat |
| Wiek | Min. 55 lat (kobieta), min. 60 lat (mężczyzna) |
| Staż pracy | Min. 20 lat (kobiety) / 25 lat (mężczyźni) – okresy składkowe i nieskładkowe |
| Ograniczenie okresów nieskładkowych | Maksymalnie 1/3 okresów składkowych |
| Okres pracy | Po 31 grudnia 2008 r. – praca wymieniona w ustawie |
| Zatrudnienie | Tylko w oparciu o stosunek pracy, w pełnym wymiarze czasu pracy |
Od 2024 r. nie jest już wymagane udokumentowanie pracy w warunkach szczególnych przed 1 stycznia 1999 r. – co znacznie poszerzyło krąg uprawnionych.
Praca w szczególnych warunkach a szczególnym charakterze – co to oznacza?
Praca w szczególnych warunkach
Zgodnie z przepisami, jest to praca związana z czynnikami ryzyka zdrowotnego, które – mimo wdrożonych środków ochronnych – powodują trwałe pogorszenie sprawności organizmu.
Przykłady:
- prace pod ziemią, pod wodą, w powietrzu,
- prace w gorącym lub zimnym mikroklimacie,
- bardzo ciężkie prace fizyczne,
- prace w wymuszonej pozycji ciała.
Praca o szczególnym charakterze
To praca, która wymaga szczególnej odpowiedzialności lub sprawności psychofizycznej – gdzie błędy mogą zagrażać życiu lub zdrowiu innych.
Przykłady:
- piloci, kontrolerzy ruchu lotniczego,
- kierowcy karetek, motorniczowie,
- operatorzy reaktorów jądrowych,
- kierowcy transportu publicznego.
Pełne wykazy prac znajdziesz w ustawie o emeryturach pomostowych.
Z jakich środków finansowana jest emerytura pomostowa?
Świadczenia finansowane są z Funduszu Emerytur Pomostowych (FEP).
Składki na ten fundusz opłaca pracodawca, jeżeli zatrudnia pracowników do pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze.
Ważne:
- składki opłaca się, nawet jeśli pracownik nie spełnia jeszcze warunków wieku i stażu,
- nie ma znaczenia czy zatrudnienie jest czasowe, czy stałe – liczy się charakter pracy.
Więcej o obowiązkach pracodawcy: zus.pl – Fundusz Emerytur Pomostowych.
Kiedy ustaje prawo do emerytury pomostowej?
Prawo do emerytury pomostowej ustaje:
- w dniu poprzedzającym uzyskanie prawa do emerytury powszechnej,
- lub z dniem śmierci osoby uprawnionej.
Świadczenie ma więc charakter tymczasowy, wypłacany tylko do czasu nabycia prawa do innej emerytury – z ZUS, KRUS lub innych systemów.
Emerytura pomostowa – podsumowanie
Emerytura pomostowa to korzystna forma wcześniejszego zakończenia pracy dla osób wykonujących zawody trudne, szkodliwe lub wymagające szczególnej sprawności. Wymaga spełnienia ściśle określonych warunków – ale ostatnie zmiany przepisów znacznie je uprościły.
Jeśli spełniasz warunki – warto złożyć wniosek EPOM do ZUS i skorzystać z przysługujących Ci uprawnień.
Porozmawiaj z prawnikiem, zanim złożysz wniosek do ZUS.
Ubiegając się o emeryturę pomostową, warto skonsultować swoją sytuację z prawnikiem specjalizującym się w prawie ubezpieczeń społecznych. Pomoże Ci on:
- sprawdzić, czy Twoje stanowisko znajduje się w wykazach ustawowych,
- ocenić poprawność dokumentacji,
- przygotować skuteczny wniosek EPOM.
Nie ryzykuj odmowy – skorzystaj z profesjonalnego wsparcia i zadbaj o swoją przyszłość. Skontaktuj się z nami.
FAQ – Emerytura pomostowa
1. Czym jest emerytura pomostowa?
To świadczenie dla osób pracujących w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wypłacane przed emeryturą powszechną.
2. Kto może ubiegać się o emeryturę pomostową?
Osoby urodzone po 31.12.1948 r., które spełniają warunki dotyczące wieku, stażu i rodzaju pracy.
3. Ile trzeba mieć lat pracy, by otrzymać świadczenie?
Co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach oraz 20/25 lat ogólnego stażu (kobiety/mężczyźni).
4. Czy trzeba mieć umowę o pracę?
Tak – tylko osoby zatrudnione na etat mają prawo do emerytury pomostowej.
5. Czy od 2024 r. zmieniły się przepisy?
Tak – zrezygnowano z wymogu pracy w szczególnych warunkach przed 1999 r.
6. Czy świadczenie przysługuje na stałe?
Nie – tylko do czasu uzyskania prawa do emerytury powszechnej.
7. Co to jest EPOM?
To formularz wniosku o emeryturę pomostową, składany do ZUS.
8. Czy można odwołać się od decyzji ZUS?
Tak – do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
9. Kto finansuje emerytury pomostowe?
Z Funduszu Emerytur Pomostowych, finansowanego przez pracodawców.
10. Czy każdy pracodawca musi płacić składkę na FEP?
Tak – jeśli zatrudnia pracowników w warunkach szczególnych, nawet na część etatu.