Jak założyć stowarzyszenie? Praktyczny poradnik krok po kroku

Planujesz założyć stowarzyszenie i działać na rzecz wspólnych celów? Niezależnie od tego, czy chcesz stworzyć lokalną inicjatywę społeczną, klub sportowy, czy zjednoczyć grupę pasjonatów, warto dobrze poznać procedurę zakładania stowarzyszenia. Zastanawiasz się, czym różni się stowarzyszenie zwykłe od rejestrowego? A może interesuje Cię, jak wygląda proces krok po kroku – od pomysłu po wpis do ewidencji lub KRS? Sprawdź, jak założyć stowarzyszenie i wybierz formę, która najlepiej odpowiada Twoim potrzebom.

Czym jest stowarzyszenie?

Stowarzyszenie to forma zrzeszenia osób działających w imię wspólnego celu, bez nastawienia na zysk. Jego funkcjonowanie reguluje Prawo o stowarzyszeniach.

Zgodnie z przepisami:

• stowarzyszenie jest dobrowolne – możesz do niego przystąpić i z niego wystąpić w każdej chwili,
• działa samodzielnie, określając swoje cele i metody działania,
• jest strukturą trwałą, choćby miało liczyć tylko 3 osoby (w przypadku stowarzyszenia zwykłego),
• nie jest nastawione na zysk – całość działań skupia się na realizacji celów statutowych.

Co ważne, stowarzyszenia mogą zabierać głos w sprawach publicznych, a także – o ile pozwala na to forma prawna – zatrudniać pracowników, w tym także własnych członków.

Kto może założyć stowarzyszenie?

Założycielami stowarzyszenia mogą być osoby pełnoletnie z pełną zdolnością do czynności prawnych i niepozbawione praw publicznych. Do grona członków mogą jednak należeć również:

Rodzaje stowarzyszeń

Poniżej przedstawiamy kluczowe różnice między stowarzyszeniem zwykłym a rejestrowym – dwiema podstawowymi formami działalności stowarzyszeniowej w Polsce. Porównanie pomoże Ci wybrać rozwiązanie najlepiej dopasowane do charakteru i celów planowanej inicjatywy.

Jak założyć stowarzyszenie zwykłe?

Zakładanie stowarzyszenia zwykłego odbywa się w trybie uproszczonym i nie wymaga rejestracji w KRS. Poniżej przedstawiamy najważniejsze etapy tego procesu:

1. Zwołanie zebrania założycielskiego

Podczas spotkania należy:

• uchwalić regulamin działalności,
• wybrać przedstawiciela stowarzyszenia,
• ustalić siedzibę i określić cel działania organizacji.

2. Opracowanie regulaminu działalności

Regulamin stowarzyszenia zwykłego powinien zawierać:

• nazwę stowarzyszenia, jego cel oraz środki działania,
• zasady członkostwa i procedurę rozwiązania stowarzyszenia,
• dane przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie na zewnątrz.

3. Złożenie wniosku o wpis do ewidencji stowarzyszeń zwykłych

Wniosek należy złożyć do właściwego urzędu wojewódzkiego. Do wniosku dołącza się:

• regulamin działalności,
• adres siedziby,
• listę założycieli zawierającą ich podpisy (minimum 3 osoby),
• dane przedstawiciela, a także – jeśli powołano – członków zarządu oraz organu kontroli wewnętrznej.

4. Rozpoczęcie działalności

Stowarzyszenie zwykłe może rozpocząć działalność po uzyskaniu wpisu do ewidencji, co zazwyczaj następuje w ciągu 7 dni od złożenia wniosku.

Uwaga: Stowarzyszenie zwykłe nie posiada osobowości prawnej, nie może prowadzić działalności gospodarczej ani zrzeszać osób prawnych.

Jak założyć stowarzyszenie rejestrowe?

Stowarzyszenie rejestrowe to bardziej sformalizowany rodzaj działalności społecznej. Jego założenie wymaga spełnienia szeregu określonych wymogów prawnych i uzyskania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

1. Zwołanie zebrania założycielskiego

Podczas spotkania założycielskiego należy:

• podjąć uchwałę o powołaniu stowarzyszenia,
• wybrać komitet założycielski.

2. Opracowanie statutu stowarzyszenia

Statut powinien zawierać kluczowe informacje, takie jak:

• nazwa stowarzyszenia,
• teren działania i siedziba stowarzyszenia,
• cele i sposoby ich realizacji,
• zasady nabywania i utraty członkostwa,
• sposób reprezentacji stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań,
• wysokość i zasady opłacania składek członkowskich,
• procedura rozwiązania stowarzyszenia.

3. Złożenie wniosku o rejestrację w KRS

Do formularza KRS-W20 należy dołączyć:

• statut stowarzyszenia,
• listę założycieli (co najmniej 7 osób fizycznych),
• protokół z zebrania założycielskiego,
• informację o adresie siedziby,
• dowód uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 250 zł lub wniosek o jej zwolnienie.

4. Oczekiwanie na wpis do KRS

Postępowanie rejestracyjne trwa maksymalnie 3 miesiące. Po uzyskaniu wpisu stowarzyszenie nabywa osobowość prawną i może rozpocząć działalność.

Stowarzyszenia rejestrowe mają więcej przywilejów, w tym możliwość ubiegania się o status organizacji pożytku publicznego, prowadzenia działalności gospodarczej oraz tworzenia terenowych jednostek organizacyjnych.

Księgowość stowarzyszenia – o czym trzeba pamiętać?

Wiesz już, jak założyć stowarzyszenie – teraz czas przyjrzeć się najważniejszym kwestiom związanym z jego księgowością.

Niezależnie od formy prawnej, stowarzyszenie ma obowiązek prowadzenia księgowości zgodnie z ustawą o rachunkowości. Oznacza to konieczność:

• prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych,
• sporządzania rocznego sprawozdania finansowego,
• składania deklaracji CIT-8.

Dla wielu stowarzyszeń wygodnym rozwiązaniem jest skorzystanie z usług biura rachunkowego lub dedykowanych narzędzi do księgowości online.

Jak założyć stowarzyszenie – podsumowanie

Założenie stowarzyszenia – zarówno zwykłego, jak i rejestrowego – wymaga spełnienia konkretnych formalności, ale jest w pełni możliwe dla każdej grupy osób chcących działać społecznie. Wybór odpowiedniej formy zależy od skali i celów działania. Pamiętaj, że rejestracja w KRS daje więcej uprawnień, ale wiąże się też z dodatkowymi obowiązkami.

Chcesz mieć pewność, że Twoje stowarzyszenie zostanie założone zgodnie z prawem? Skonsultuj się z prawnikiem, który pomoże Ci przygotować niezbędne dokumenty, opracować statut i przejść przez cały proces rejestracji bez zbędnych problemów. Skontaktuj się z profesjonalistą i zacznij działać świadomie!

FAQ – pytania i odpowiedzi na temat: Jak założyć stowarzyszenie?