Dyrektywa ATAD 3

Dyrektywa ATAD 3 to nowy rozdział w europejskiej polityce podatkowej, mający na celu zwiększenie przejrzystości działalności przedsiębiorstw i zapobieganie praktykom unikania opodatkowania. Ustanawia ona wyraźne kryteria dla firm, definiując, co znaczy prowadzenie „rzeczywistej działalności gospodarczej” w kontekście prawnym i podatkowym Unii Europejskiej.

Kluczowym elementem dyrektywy jest wprowadzenie minimalnych standardów majątkowo-osobowych, które przedsiębiorstwa muszą spełniać, aby korzystać z preferencji podatkowych oferowanych przez państwa członkowskie. Zmienia to dotychczasowe podejście do kwestii substancji gospodarczej, oferując jasne wytyczne, co jest oczekiwane od przedsiębiorstw działających w obrębie UE.

Dyrektywa ATAD 3 wprowadza również system domniemania i uznawania, który pozwala na szybszą weryfikację zgodności przedsiębiorstw z wymogami. Niezgodność z dyrektywą ATAD 3 niesie za sobą ryzyko poważnych konsekwencji podatkowych, co podkreśla znaczenie dostosowania się do nowych regulacji.

Czym jest dyrektywa ATAD 3?

Dyrektywa ATAD 3 wymaga od przedsiębiorstw działających w Unii Europejskiej dostarczania oświadczeń dotyczących spełnienia minimalnych standardów majątkowo-osobowych. Obowiązki te nakładane są w sytuacjach, gdy:

• Przychody: Ponad 65% przychodów przedsiębiorstwa w poprzednich dwóch latach podatkowych stanowi dochód z określonych źródeł.
• Działalność transgraniczna: Przedsiębiorstwo angażuje się w działalność transgraniczną, jeśli:
  • Ponad 55% wartości księgowej aktywów przedsiębiorstwa stanowią dochody z nieruchomości i innych majątków ruchomych, które znajdowały się poza państwem członkowskim przedsiębiorstwa przez ostatnie dwa lata podatkowe.
  • Co najmniej 55% dochodu przedsiębiorstwa pochodzi z transakcji transgranicznych.
  • W poprzednich dwóch latach podatkowych przedsiębiorstwo outsourcowało zarządzanie bieżącą działalnością oraz podejmowanie decyzji dotyczących kluczowych funkcji.
• Outsourcing: Outsourcing zarządzania bieżącą działalnością i podejmowania decyzji w sprawie kluczowych funkcji jest dodatkowym kryterium oceny.

W związku z powyższym, przedsiębiorcy prowadzący działalność transgraniczną lub korzystający z outsourcingu powinni szczególnie zwrócić uwagę na spełnianie minimalnych standardów majątkowo-osobowych.

Jakie obowiązki nakłada dyrektywa ATAD 3?

Dyrektywa ATAD 3 określa konkretne obowiązki dla przedsiębiorstw, które muszą być uwzględnione w corocznym zeznaniu podatkowym:

1. Wskaźniki minimalnego substratu majątkowo-osobowego:
   • Posiadanie przez przedsiębiorstwo w państwie członkowskim UE własnych lokali lub lokali przeznaczonych do jego wyłącznego użytku.
   • Posiadanie przez przedsiębiorstwo co najmniej jednego własnego aktywnego rachunku bankowego w Unii Europejskiej.
   • Dyrektor przedsiębiorstwa musi być rezydentem do celów podatkowych w państwie członkowskim przedsiębiorstwa lub zamieszkiwać w odpowiedniej odległości umożliwiającej właściwe wykonywanie obowiązków. Dyrektor powinien posiadać odpowiednie kwalifikacje i być uprawniony do podejmowania decyzji w odniesieniu do działalności przedsiębiorstwa.
   • Przedsiębiorstwo musi zatrudniać pracowników, którzy w przeliczeniu na pełen etat są rezydentami do celów podatkowych w państwie członkowskim UE przedsiębiorstwa. Pracownicy ci muszą posiadać kwalifikacje do prowadzenia działalności generującej dochód.
2. Dokumentacja i dowody:
   • Przedsiębiorstwa muszą dostarczyć dowody w postaci dokumentów, zawierających szczegółowe informacje o lokalach, przychodach, wydatkach, rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, liczbie i kwalifikacjach dyrektorów oraz pracowników, działalności outsourcingowej oraz aktywności rachunków bankowych.

Te wymagania mają na celu zapewnienie, że przedsiębiorstwa prowadzą rzeczywistą działalność gospodarczą w państwach członkowskich UE, a nie wykorzystują różnic prawnych i podatkowych do unikania opodatkowania.

Jakie dokumenty należy dołączyć do deklaracji?

Aby spełnić wymogi dyrektywy ATAD 3, przedsiębiorstwa muszą dołączyć do swojego corocznego zeznania podatkowego konkretną dokumentację. Ta dokumentacja ma na celu potwierdzenie spełnienia minimalnych standardów majątkowo-osobowych. Obejmuje ona:

1. Informacje o lokalach:
   • Adres oraz rodzaj lokalu wykorzystywanego przez przedsiębiorstwo (własny lub wynajęty do wyłącznego użytku).
2. Dane finansowe:
   • Kwotę przychodów brutto i ich źródło.
   • Kwotę wydatków związanych z prowadzeniem działalności oraz ich rodzaj.
3. Rodzaj działalności gospodarczej:
   • Opis rodzaju działalności gospodarczej prowadzonej w celu generowania odpowiedniego dochodu.
4. Zarządzanie:
   • Liczbę dyrektorów, ich kwalifikacje, uprawnienia i miejsce zamieszkania do celów podatkowych.
   • Informacje o pracownikach w przeliczeniu na pełny etat, wykonujących działalność gospodarczą generującą dochód, wraz z ich kwalifikacjami i miejscem zamieszkania do celów podatkowych.
5. Outsourcing:
   • Szczegóły dotyczące działalności gospodarczej zleconej na zewnątrz, w tym zakresu i rodzaju zleconych czynności.
6. Informacje bankowe:
   • Numer rachunku bankowego oraz dowody jego aktywności, takie jak wyciągi potwierdzające transakcje.

Dokumenty te są kluczowe dla oceny, czy przedsiębiorstwo spełnia wymagane standardy, a tym samym kwalifikuje się do korzystania z preferencji podatkowych wynikających z dyrektywy ATAD 3.

Czy dyrektywa ATAD 3 nakłada obowiązki na wszystkich przedsiębiorców?

Dyrektywa ATAD 3 nie nakłada obowiązków w równym stopniu na wszystkich przedsiębiorców. Istnieje szereg wyjątków, które zwalniają pewne grupy przedsiębiorstw z konieczności spełniania wszystkich lub niektórych wymogów dotyczących minimalnych standardów majątkowo-osobowych. Zwolnione z obowiązków są:

1. Przedsiębiorstwa posiadające zbywalne papiery wartościowe:
   • Te, które posiadają papiery wartościowe dostępne na publicznych rynkach kapitałowych.
2. Regulowane przedsiębiorstwa finansowe:
   • Instytucje podlegające szczegółowym regulacjom i nadzorowi finansowemu.
3. Przedsiębiorstwa holdingowe:
   • Spółki, których główna działalność polega na posiadaniu udziałów w innych przedsiębiorstwach, zlokalizowanych w tym samym państwie członkowskim UE, a ich rzeczywiści beneficjenci są również rezydentami podatkowymi tego państwa.
4. Przedsiębiorstwa z minimalnym zatrudnieniem:
   • Te, które zatrudniają co najmniej pięciu pracowników na pełny etat, zajmujących się wyłącznie działalnością generującą odpowiedni dochód.

Te wyjątki mają na celu zapewnienie, że przepisy dyrektywy ATAD 3 są stosowane w sposób celowany, skupiając się na przedsiębiorstwach, które mogą potencjalnie wykorzystywać przepisy podatkowe do optymalizacji podatkowej, jednocześnie nie obciążając niepotrzebnie firm, które ze swojej natury lub ze względu na regulacje, spełniają wymogi dotyczące rzeczywistej działalności gospodarczej.

Co to jest zasada domniemania i uznawania?

Zasada domniemania i uznawania w kontekście dyrektywy ATAD 3 odnosi się do mechanizmu, który ułatwia zarówno przedsiębiorstwom, jak i organom podatkowym ocenę spełnienia minimalnych standardów majątkowo-osobowych. Kluczowe aspekty tej zasady to:

1. Domniemanie spełnienia standardów:
   • Przedsiębiorstwo, które przedstawi odpowiednie dokumenty potwierdzające spełnienie wymaganych standardów, jest automatycznie uznawane za spełniające te kryteria w danym roku podatkowym. Oznacza to, że organy podatkowe przyjmują, iż firma posiada niezbędną substancję gospodarczą, dopóki nie zostanie udowodnione inaczej.
2. Możliwość obalenia domniemania:
   • W przypadku wątpliwości, państwo członkowskie może zażądać od przedsiębiorstwa dodatkowych dowodów świadczących o rzeczywistej działalności gospodarczej. Firma ma wtedy możliwość obalenia domniemania braku substancji poprzez przedstawienie bardziej szczegółowej dokumentacji, na przykład dotyczącej decyzji biznesowych podejmowanych na terytorium danego państwa, roli i kwalifikacji zatrudnionych pracowników oraz ich wpływu na kluczowe procesy biznesowe.

Zasada ta ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia sprawiedliwości i efektywności procedur podatkowych, umożliwiając przedsiębiorstwom proste dowiedzenie swojej zgodności z przepisami, a jednocześnie dając organom podatkowym narzędzie do zwalczania nadużyć.

Jakie są skutki nie posiadania substratu (substancji)?

Dyrektywa ATAD 3 stanowi, że nieposiadanie minimalnego substratu (substancji) gospodarczej może prowadzić do istotnych konsekwencji podatkowych dla przedsiębiorstwa, w tym do:

1. Wyłączenie z korzyści umów o unikaniu podwójnego opodatkowania:
   • Firma może zostać wyłączona z korzystania z preferencji podatkowych przewidzianych w umowach międzynarodowych na unikanie podwójnego opodatkowania, co może skutkować podwójnym opodatkowaniem tego samego dochodu w różnych jurysdykcjach.
2. Ograniczenie dostępu do innych ulg podatkowych:
   • Brak substancji może również ograniczyć możliwość korzystania z różnych ulg i zwolnień podatkowych oferowanych przez prawo krajowe lub unijne, co może skutecznie zwiększyć łączne obciążenie podatkowe przedsiębiorstwa.
3. Negatywny wpływ na reputację:
   • Ustalenie przez organy podatkowe, że przedsiębiorstwo nie posiada wymaganej substancji gospodarczej, może mieć również negatywny wpływ na jego reputację w oczach partnerów biznesowych, instytucji finansowych oraz władz regulacyjnych.

Skutki te podkreślają, jak ważne jest dla przedsiębiorstw prowadzących działalność międzynarodową, aby zrozumieć wymogi dyrektywy ATAD 3 i dostosować do nich swoje struktury operacyjne i biznesowe. Zapewnienie, że firma posiada wystarczającą substancję gospodarczą w państwie, w którym jest zarejestrowana, staje się kluczowym elementem zarządzania ryzykiem podatkowym i planowania podatkowego.

Dyrektywa ATAD 3. Podsumowanie

Dyrektywa ATAD 3 stanowi znaczący krok w kierunku zwiększenia przejrzystości i zapobiegania praktykom unikania opodatkowania przez przedsiębiorstwa działające w Unii Europejskiej. Jej wprowadzenie zmienia krajobraz podatkowy dla firm, wprowadzając nowe wymagania dotyczące substancji gospodarczej oraz zobowiązując przedsiębiorstwa do dokładniejszego dokumentowania i uzasadniania swojej rzeczywistej działalności gospodarczej w państwach, w których są zarejestrowane. Podsumowując kluczowe aspekty:

• Wzmocnienie współpracy podatkowej: Dyrektywa ATAD 3 modernizuje i wzmacnia ramy współpracy między krajami UE w kwestiach podatkowych, zwiększając efektywność w walce z unikaniem opodatkowania.
• Wyraźne kryteria substancji: Określenie jasnych kryteriów, co uznaje się za substancję gospodarczą, co ma na celu ułatwienie przedsiębiorcom i organom podatkowym ocenę, czy dana firma spełnia wymogi dyrektywy ATAD 3.
• Dokumentacja i obowiązki sprawozdawcze: Wprowadzenie szczegółowych wymagań dotyczących dokumentacji, które przedsiębiorstwa muszą przedstawić, aby udowodnić spełnienie standardów majątkowo-osobowych.
• Zasada domniemania i uznawania: Ustanowienie systemu, który uznaje firmy za spełniające wymogi substancji, jeśli dostarczą one odpowiedniej dokumentacji, przy jednoczesnej możliwości zweryfikowania tych informacji przez organy podatkowe.
• Konsekwencje niezgodności: Wskazanie na poważne skutki, jakie mogą spotkać przedsiębiorstwa nieposiadające wymaganej substancji, w tym wykluczenie z korzyści wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Dyrektywa ATAD 3 jest zatem kolejnym sygnałem ze strony Unii Europejskiej, wskazującym na determinację w eliminowaniu luki podatkowej i zapewnieniu, że przedsiębiorstwa płacą sprawiedliwe podatki tam, gdzie faktycznie prowadzą działalność gospodarczą.