Jednym z instrumentów pomocy przedsiębiorcom dotkniętych skutkami epidemii COVID-19 jest tzw. mikropożyczka do 5.000 zł wprowadzona w Tarczy 1.0 (art. 15zzd Tarczy 1.0). 18 kwietnia 2020 r. weszła w życie Tarcza 2.0, która złagodziła pierwotne zasady udzielania i umarzania mikropożyczek. Obecnie nie ma wątpliwości, że o pożyczkę mogą ubiegać się również samozatrudnieni, którzy nie zatrudniają i nie zatrudniali żadnych pracowników. Do wniosku o pożyczkę nie trzeba już załączać oświadczenia o stanie zatrudnienia na dzień 29.02.2020 r. W dodatku pożyczka może być umorzona niezależnie od tego, czy przedsiębiorca utrzyma stan zatrudnienia przez 3 miesiące. Co ciekawe, nowe zasady stosuje się też do pożyczek, których udzielono przed wprowadzeniem Tarczy 2.0 (art. 117 Tarczy 2.0).
Kto może otrzymać pożyczkę?
O pożyczkę mogą ubiegać się przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców:
- osoby prowadzące jednoosobową działalność wpisaną do CEiIDG,
- spółki kapitałowe,
- spółki osobowe,
- inne osoby prawne i ułomne osoby prawne wykonujące działalność gospodarczą,
- wspólnicy spółki cywilnej – każdy wspólnik może złożyć osobny wniosek; pożyczka nie przysługuje wspólnikom innych spółek (osobowych, kapitałowych).
Taki przedsiębiorca musi spełniać następujące warunki:
- Posiada status mikroprzedsiębiorcy, tj. w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto lub wykazał w bilansie aktywa nieprzekraczające 2 mln euro.;
- Prowadził działalność przed dniem 1 marca 2020 r.
Należy dodać, że choć sam przepis dotyczący pożyczek o tym nie wspomina, to Tarcza 2.0 określa w sposób generalny, że o wszelkie wsparcie mogą ubiegać się tylko podmioty, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej w związku z epidemią (art. 5 Tarczy 2.0). Jeśli trudna sytuacja przedsiębiorcy wynika z innych przyczyn, to Tarcza 2.0 go nie obejmuje. Nie jest jeszcze wiadome, czy i w jaki sposób ta okoliczność będzie weryfikowana. Aktualny formularz wniosku nie wymaga udowodnienia spadku obrotów w związku z epidemią COVID-19.
Jakie są warunki pożyczki?
Można uzyskać kwotę do 5.000 zł. Oprocentowanie pożyczki jest stałe i wynosi w skali roku 0,05 stopy redyskonta weksli NBP. Okres spłaty określa umowa pożyczki zawarta z powiatowym urzędem pracy (PUP) – może wynosić do 12 miesięcy, z okresem karencji 3 miesiące od dnia udzielenia pożyczki. W obecnie stosowanym wzorze umowy przewiduje się wypłatę pożyczki w ciągu 2 dni roboczych od podpisania umowy.
Aby uzyskać pożyczkę, należy złożyć wniosek do PUP. Wniosek nie jest skomplikowany, a najwygodniejszą formą jego złożenia wniosku wydaje się skorzystanie z internetowej platformy https://www.praca.gov.pl. Do wniosku załącza się m.in. podpisaną przez przedsiębiorcę umowę pożyczki.
Uzyskana kwota powinna zostać przeznaczona na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, np. podatków, składek ZUS, rat leasingowych, czynszu najmu biura. Nie jest jasne, czy wydatki finansowane pożyczką będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodu na gruncie PIT i CIT, dlatego niektórzy komentatorzy sugerują, by pożyczkę przeznaczać na wydatki, które z całą pewnością nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodu (np. PIT, VAT), wskazując w tytule przelewu, że zapłata następuje ze środków z pożyczki.
Umorzenie pożyczki
Bardzo korzystne są warunki umorzenia mikropożyczki, a mianowicie:
- Prowadzenie działalności gospodarczej przez okres 3 miesięcy od dnia jej udzielenia;
- Złożenie wniosku o umorzenie pożyczki w ustalonym terminie;
Termin, w którym trzeba wnieść o umorzenie określa umowa pożyczki. Obecnie stosowany wzór umowy przewiduje termin 14 dni od dnia spełnienia warunku (dniem spełnienia warunku jest dzień, w którym upłynęło 3 miesiące od dnia udzielenia pożyczki). Bardzo ważne jest złożenie wniosku i zachowanie tego terminu, ponieważ w przeciwnym wypadku pożyczka nie zostanie umorzona i przedsiębiorca będzie musiał ją spłacić wraz z odsetkami.
Co ważne, przychód z tytułu umorzenia pożyczki nie stanowi przychodu na gruncie PIT i CIT, zatem przedsiębiorca nie będzie musiał zapłacić podatku dochodowego od uzyskanych środków.
Reasumując, po wprowadzeniu Tarczy 2.0 warunki otrzymania pożyczki są bardzo przystępne, a w dodatku stosunkowo łatwo uzyskać jej umorzenie. Taka forma pomocy niewątpliwie zainteresuje wielu przedsiębiorców, co potwierdza gwałtowny wzrost liczby wniosków wpływających w ostatnich dniach do powiatowych urzędów pracy.
Użyte w artykule określenia oznaczają:
Tarcza 2.0 – ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, Dz.U.2020.374 ze zm.
Tarcza 1.0 – ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, art. 15zzd, Dz. U. Dz.U.2020.695