Konfiskata rozszerzona to narzędzie, które ma ułatwiać ściganie przestępców i pozbawiać ich korzyści z popełnionych czynów. Ale czy słusznie budzi obawy wśród uczciwych obywateli?
Przyjrzymy się bliżej konfiskacie rozszerzonej i zastanowimy się, kto realnie powinien się jej obawiać.
Czym jest konfiskata rozszerzona?
To instytucja prawna umożliwiająca organom ścigania zajmowanie mienia, z którego czerpano nielegalne korzyści. Dotyczy to nie tylko tradycyjnych dóbr materialnych, takich jak domy, samochody czy luksusowe przedmioty, lecz także przedsiębiorstw i udziałów w spółkach, jeśli te były wykorzystywane do popełniania przestępstw. Co więcej, konfiskata rozszerzona może być zastosowana wobec sprawcy, ale i wobec osób trzecich, którym przekazał on mienie.
Jaki jest cel konfiskaty rozszerzonej?
Głównym celem konfiskaty rozszerzonej jest pozbawianie przestępców korzyści materialnych, które często stanowią podstawę ich działalności i motywację do popełniania czynów zabronionych. Ustawodawca zakłada, że utrata nielegalnie zdobytych dóbr może być dotkliwszą karą niż pozbawienie wolności.
Jaki jest charakter konfiskaty rozszerzonej?
Konfiskata rozszerzona jest nadzwyczajnym środkiem karnym. Sąd może ją orzec tylko w wyjątkowych przypadkach. Oprócz tego nie może ona:
- prowadzić do rażącej dysproporcji między wartością konfiskowanego mienia a wagą popełnionego przestępstwa,
- naruszać praw osób trzecich, np. współwłaścicieli mienia podlegającego konfiskacie.
Jakie są warunki zastosowania konfiskaty rozszerzonej?
W przypadku skazania za przestępstwo, z którego popełnienia sprawca osiągnął, chociażby pośrednio, korzyść majątkową znacznej wartości, sąd może orzec przepadek:
- przedsiębiorstwa stanowiącego własność sprawcy,
- albo jego równowartości.
Warunkiem zastosowania konfiskaty rozszerzonej jest:
- użycie przedsiębiorstwa do popełnienia przestępstwa lub ukrycia korzyści z niego osiągniętej,
- osiągnięcie korzyści majątkowej znacznej wartości – z przestępstwa, bezpośrednio lub pośrednio.
| Cecha | Konfiskata rozszerzona | Przepadek |
| Moment orzeczenia | Może być orzeczona przed orzeczeniem kary, w trakcie postępowania karnego, a nawet po jego zakończeniu | Orzekana jest w wyroku skazującym |
| Przedmiot | Obejmuje mienie pochodzące z przestępstwa, nawet jeśli nie jest ono własnością sprawcy | Obejmuje mienie, które stanowi korzyść majątkową z przestępstwa, służyło do jego popełnienia lub pochodzi z niego |
| Dowody | Opiera się na domniemaniu, że mienie pochodzi z przestępstwa. Sprawa musi udowodnić, że jest inaczej | Wymaga udowodnienia związku mienia z przestępstwem |
Kiedy może zostać zastosowana konfiskata rozszerzona?
Może ona być zastosowana w przypadku skazania sprawcy za przestępstwo:
- z którego popełnienia osiągnięto korzyść większą niż 200 000 złotych,
- z którego została lub mogła zostać osiągnięta, chociażby pośrednio, korzyść majątkowa, za które grozi kara pozbawienia wolności, której górna granica jest nie niższa niż 5 lat,
- popełnione w zorganizowanej grupie przestępczej.
Jak działa konfiskata rozszerzona?
Konfiskata rozszerzona pozwala na odebranie mienia osobie skazanej za przestępstwo, nawet jeśli nie jest ono jej własnością. Celem konfiskaty rozszerzonej jest zwiększenie efektywności walki z przestępczością, a w szczególności z przestępczością zorganizowaną. Oto jak działa:
- sąd orzeka konfiskatę rozszerzoną w wyroku skazującym,
- sąd określa w wyroku, jakie mienie podlega konfiskacie,
- osoba skazana ma prawo do odwołania się od wyroku w części dotyczącej konfiskaty rozszerzonej.
- jeśli konfiskata zostanie prawomocnie orzeczona, mienie podlegające konfiskacie staje się własnością Skarbu Państwa.
Kogo dotyczy konfiskata rozszerzona?
Konfiskata rozszerzona dotyczy przedsiębiorstwa stanowiącego własność sprawcy. Warunkiem jej zastosowania jest użycie przedsiębiorstwa do popełnienia przestępstwa lub ukrycia korzyści z niego osiągniętej. Osiągnięta korzyść majątkowa musi być znacznej wartości. Konfiskata może dotyczyć przedsiębiorstwa niestanowiącego własności sprawcy, jeśli:
- właściciel pośrednio lub bezpośrednio pozwolił sprawcom na posłużenie się jego firmą,
- można mu zarzucić naganność zachowania,
- sprawca osiągnął korzyść majątkową znacznej wartości.
Przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisów o konfiskacie rozszerzonej
Przedsiębiorstwo to zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Konfiskata rozszerzona przedsiębiorstwa może objąć wszystkie składniki majątkowe, które wchodzą w jego skład, a więc:
1. Składniki materialne:
- Nieruchomości, takie jak budynki, grunty, lokale użytkowe
- Maszyny i urządzenia
- Stosy surowców i materiałów
- Produkty gotowe i półprodukty
- Środki transportu
- Meble i wyposażenie
- Inne przedmioty służące do prowadzenia działalności
2. Składniki niematerialne:
- Nazwa handlowa i logo
- Patenty i wzory użytkowe
- Znaki towarowe
- Know-how i tajemnice przedsiębiorstwa
- Bazy danych
- Oprogramowanie
- Licencje i koncesje
- Dobre imię i reputacja
Oprócz tego konfiskata rozszerzona może obejmować:
- udziały i akcje w spółkach, które są częścią przedsiębiorstwa
- prawa do wierzytelności, czyli należności od kontrahentów
- zobowiązania, czyli długi przedsiębiorstwa
Warto jednak zaznaczyć, że konfiskata rozszerzona nie obejmuje:
- mienia osobistego osoby skazanej, np. ubrań, przedmiotów codziennego użytku
- przedmiotów o wartości nieznacznej
- mienia, które nie zostało nabyte z korzyści pochodzącej z przestępstwa.
Konfiskata rozszerzona bez wyroku – czy jest możliwa?
Ryzyko konfiskaty przedsiębiorstwa nie pojawia się wyłącznie po wieloletnim procesie, ale już na jego wczesnym etapie. Prokuratura może już w trakcie śledztwa dokonać zabezpieczenia potencjalnej konfiskaty spółki. Może to mieć formę:
- zabezpieczenia na udziałach lub akcjach wtedy organy spółki tracą możliwość jej sprzedaży oraz istnieje ryzyko utraty wiarygodności rynkowej,
- ustanowienia zarządu przymusowego – to oznacza, że organy nie mogą zarządzać spółką i realizować jej planów biznesowych.
Jakie są konsekwencje zastosowania konfiskaty rozszerzonej?
Skutki konfiskaty rozszerzonej to:
- utrata kontroli nad przedsiębiorstwem,
- utrudnienia w prowadzeniu działalności,
- ryzyko utraty wiarygodności rynkowej,
- ryzyko upadku firmy.
Konfiskata rozszerzona – czy można jej uniknąć?
Uniknięcie konfiskaty rozszerzonej jest trudne, ale nie niemożliwe. Można to zrobić m.in. poprzez wykazanie, że:
- mienie nie pochodzi z przestępstwa,
- mienie nie zostało użyte do popełnienia przestępstwa,
- osoba trzecia nabyła mienie w dobrej wierze,
- została zawarta ugoda z prokuratorem lub przed sądem.
Konfiskata rozszerzona – podsumowanie
Konfiskata rozszerzona to potężne narzędzie w walce z przestępczością. Warto docenić jej potencjał w zwalczaniu zorganizowanej przestępczości i pozbawianiu przestępców korzyści z ich działalności.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszej kancelarii prawnej w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.
FAQ – często zadawane pytania na temat: Konfiskata rozszerzona
Na czym polega konfiskata rozszerzona?
Konfiskata rozszerzona to instytucja prawna, która pozwala na odebranie skazanemu za przestępstwo korzyści majątkowych, nawet jeśli nie pochodzą one bezpośrednio z tego przestępstwa. Oznacza to, że sąd może odebrać mienie, które zostało zakupione z legalnych źródeł, jeśli istnieje podejrzenie, że pieniądze na jego zakup zostały uzyskane z przestępstwa.
Kto może zostać objęty konfiskatą rozszerzoną?
Konfiskata rozszerzona może zostać zastosowana wobec osób skazanych za przestępstwa umyślne, zagrożone karą pozbawienia wolności powyżej 5 lat. Dotyczy to m.in. przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, przestępstw gospodarczych, korupcyjnych i narkotykowych.
Jakie mienie może zostać objęte konfiskatą rozszerzoną?
Konfiskatą rozszerzoną może zostać objęte mienie o znacznej wartości, np. nieruchomości, luksusowe samochody, jachty, biżuteria, dzieła sztuki.
Jakie są warunki zastosowania konfiskaty rozszerzonej?
Aby zastosować konfiskatę rozszerzoną, sąd musi ustalić, że:
– skazany popełnił przestępstwo umyślne zagrożone karą pozbawienia wolności powyżej 5 lat,
– mienie, które ma zostać objęte konfiskatą, zostało nabyte w okresie 5 lat przed popełnieniem przestępstwa lub w trakcie jego popełniania,
– istnieje związek przyczynowo-skutkowy między popełnionym przestępstwem a nabytym mieniem.
Jak można się bronić przed konfiskatą rozszerzoną?
Osoba, której grozi konfiskata rozszerzona, może bronić się, udowadniając, że mienie, które ma zostać objęte konfiskatą, zostało nabyte z legalnych źródeł. Może to zrobić, przedstawiając dowody, takie jak faktury, umowy, rachunki bankowe itp.
Czy konfiskata rozszerzona jest zgodna z prawem?
Konfiskata rozszerzona jest zgodna z prawem polskim i unijnym. Została ona wprowadzona do polskiego kodeksu karnego w 2017 roku.
Gdzie mogę znaleźć więcej informacji o konfiskacie rozszerzonej?
Więcej informacji o konfiskacie rozszerzonej można znaleźć na stronach internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości, Prokuratury Krajowej oraz sądów powszechnych.