Niedozwolone klauzule umowne określa się mianem klauzuli abuzywnych. Są one postanowieniami zawartymi w treści umowy, które kształtują sytuację konsumenta niezgodnie z powszechnie uznawanymi dobrymi obyczajami. Co za tym idzie – w sposób rażący narusza jego interesy. Za klauzule niedozwolone uznaje się również postanowienia zawarte w umowie nieuzgodnionej indywidualnie z konsumentem. Nieuzgodnione indywidualnie są natomiast te postanowienia, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przyjętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Niedozwolone klauzule umowne często występują w treści umów kredytowych w sprawach frankowych.
Tabele kursów walut w umowach frankowych
Jak wskazano we wstępie, niedozwolone klauzule umowne często pojawiają się w umowach dotyczących kredytów udzielanych we frankach szwajcarskich. Banki wręcz regularnie stosują praktykę umieszczania w treści umów zastrzeżenia, że kursy walut będą ustalane według ich własnych tabel przelicznikowych. Te natomiast zwykle dość znacząco różnią się od tabel stosowanych przez banki centralne, jak chociażby Narodowy Bank Polski. W konsekwencji może to rodzić znaczące szkody finansowe po stronie kredytobiorców.
Zapis o wykorzystywaniu własnych tabel kursów walut w umowie kredytowej uznano za klauzulę niedozwoloną na mocy prawomocnego wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Klauzulę tę wpisano do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Od tego momentu wszystkie banki zostały zobowiązane do zaprzestania wpisywania w treściach zawieranych umów zastrzeżeń o ustaleniu kursu walut na podstawie własnych przeliczników.
Jeśli kredytobiorca zwróci uwagę na taki zapis w umowie jeszcze przed jej podpisaniem i poinformuje o tym bank, ten powinien krzywdzące postanowienie z treści umowy usunąć. W praktyce jednak rzadko dochodzi do takich sytuacji. Powoduje to, że konsumenci decydują się na wytoczenie powództwa do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o uznanie konkretnego zapisu umowy za niedozwolony. Co istotne, nie ma ograniczenia, kto może wystąpić z takim powództwem. Uprawnienie do tego posiada każdy potencjalny kredytobiorca, który mógłby zawrzeć z bankiem umowę zawierającą takie krzywdzące postanowienia. Mają je również organizacje pozarządowe zajmujące się ochroną interesów konsumenta. Oczywiście prawo takie przysługuje również powiatowym czy miejskim rzecznikom konsumentów oraz Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Orzeczenia sądów w sprawach frankowych
Sąd, orzekając, że konkretne, zaskarżone postanowienie wzorca umowy jest niedozwolone — zakazuje stosowania go w obrocie z konsumentami. Prawomocny wyrok sądu jest przesyłany Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który na tej podstawie prowadzi jawny rejestr klauzul niedozwolonych. Od chwili wpisania postanowienia do rejestru wyrok ma też skutek wobec osób, które nie brały udziału w postępowaniu. Każdy może już powoływać się na niedozwolony charakter klauzuli.
Należy jednak pamiętać w tym miejscu, że owa nieważność i bezskuteczność skutkuje tylko wobec niedozwolonego zapisu, a nie całej umowy. Dlatego też kredytobiorcę nadal wiążą jej pozostałe postanowienia – z wyłączeniem zastrzeżenia o kursach walut ustalanych według własnych przeliczników banku. Jeśli bank w takiej sytuacji mimo wszystko próbuje egzekwować niedozwolone postanowienia dotyczące przeliczania kursów walut według własnych tabel, możliwe jest wystąpienie na drogę sądową. Pozwala to dochodzić dla przykładu roszczeń odszkodowawczych. Wyrok w tym wypadku ma jednak charakter indywidualny. Oznacza to, że wiąże on tylko strony sporu, a nie jest skuteczny wobec innych osób.
Sprawy frankowe – kancelaria prawna CGO Legal
Kancelaria Prawna CGO Legal specjalizuje się w reprezentowaniu Klientów dochodzących roszczeń w związku z umowami kredytowymi we frankach szwajcarskich, zawierających klauzule niedozwolone. Usługi obejmują zarówno sprawy indywidualne jak i pozwy zbiorowe. Pomagamy począwszy od kwestii doradczych, ustalania stanu faktycznego oraz prawnego, przez sporządzanie pism procesowych, aż po reprezentowanie Klientów w postępowaniach sądowych.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na ten temat zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszej kancelarii prawnej w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.