Opodatkowanie programistów prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą

Opodatkowanie programistów prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą
Halina Karpol

Halina Karpol

Prezes CGO Accounting

Opodatkowanie programistów w 2024 roku stanowi istotny temat dla wielu specjalistów IT prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Polski Ład wprowadził istotne zmiany podatkowe, które bezpośrednio wpływają na sposób rozliczania się programistów.

W naszym artykule przybliżamy najważniejsze informacje dotyczące obecnych form opodatkowania dostępnych dla programistów, w tym podatku liniowego, ryczałtu oraz skali podatkowej. Przyglądamy się plusom i minusom każdej z form oraz podpowiadamy, jakie kryteria należy brać pod uwagę przy wyborze najkorzystniejszej opcji podatkowej dla programistów.

Masz pytania? Doradztwo podatkowe to jedna z naszych specjalności. Skontaktuj się z naszymi ekspertami już dzisiaj.

Opodatkowanie programistów w skrócie

Forma opodatkowaniaZasady ogólne (skala podatkowa)Ryczałt od przychodów ewidencjonowanychPodatek liniowy
Stawka podatkowa12% do 120 000 zł, powyżej 32%12% lub 8,5% (w zależności od rodzaju usług)19%
Odliczenie kosztówTakNieTak
Ulgi podatkoweTak, w tym IP-BoxOgraniczoneTak
Składka zdrowotna9% dochodówStała, zależna od przychodu4,9% dochodów, min. 270,90 zł/mies.
Rozliczenie wspólne z małżonkiemTakNieNie
Korzystanie z ulgi IP-BoxTakNieTak
Opodatkowanie programistów – tabela

Opodatkowanie programistów po Polskim Ładzie

Nie da się ukryć, że nowy ład podatkowy, który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2022 roku, namieszał nieco w kwestiach podatków. Przepisy wprowadzone do porządku prawnego przez tzw. Polski Ład dla jednoosobowej działalności gospodarczej oznaczają m.in. brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku i nowy sposób obliczania jej wysokości.

Z drugiej strony zmiany te podwyższyły kwotę wolną od podatku oraz wysokość drugiego progu podatkowego. Wprowadzono też nowe ulgi dla przedsiębiorców i obniżono stawki ryczałtu dla niektórych profesji. Wielu zmianom uległo m.in. opodatkowanie programistów prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.

Mając na względzie aktualną charakterystykę sposobu zatrudniania tej grupy zawodowej i coraz częściej występujący model opierający się na umowach B2B, zmiany wnikające z Polskiego Ładu dotknęły ją w sposób znaczący. Warto zatem rozważyć, jakie są konsekwencje wprowadzonych zamian i jakie decyzje podatkowe winni podjąć programiści, aby nie stracić finansowo.

Opodatkowanie programistów

Formy opodatkowania programistów

Co do zasady samozatrudniony programista może wybrać jedną z następujących form opodatkowania:

  • zasady ogólne – skala podatkowa,
  • ryczałt przychodów ewidencjonowanych,
  • podatek liniowy.

Decydując o formie opodatkowania programiści najczęściej stają przed alternatywą wyboru pomiędzy podatkiem liniowym oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Stąd też na nich właśnie skupimy się w dalszej części rozważań. Niemniej jednak kilka słów należy poświecić zasadom ogólnym, czyli tzw. skali podatkowej.

Opodatkowanie programistów – zasady ogólne (skala podatkowa)

Składka zdrowotna przy zasadach ogólnych wynosi 9% dochodów. Nie da się jej obniżyć ani odliczyć od podatku. Oznacza to, że im wyższy dochód, tym wyższa składka. Z kolei podstawowa stawka podatku wynosi 12% od dochodów. Jednakże po przekroczeniu określonego progu (Polski Ład podniósł ten próg z 85 528 zł do 120 000 zł) od nadwyżki trzeba zapłacić już 32% podatku.

Do plusów tej formy opodatkowania niewątpliwie należy możliwość skorzystania z kwoty wolnej od podatku oraz ulgi dla klasy średniej, a także innych ulg podatkowych. Wśród nich wskazać należy przede wszystkim niezwykle istotną dla programistów ulgę IP – Box dla przedsiębiorców osiągających przychody z komercjalizacji praw własności intelektualnej. Możliwe jest również wspólne rozliczenie z małżonkiem.

Skala podatkowa polecana jest jednakże przede wszystkim podatnikom osiągających relatywnie niskie przychody bądź ponoszącym wysokie koszty uzyskania przychodu. Zatem w większości przypadków nie będzie dla programistów najkorzystniejszym rozwiązaniem.

Opodatkowanie programistów

Opodatkowanie programistów – plusy i minusy ryczałtu

Ryczałt, a dokładniej zryczałtowany podatek dochodowy od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, jest uproszczoną formą opodatkowania przychodów. Minusy ryczałtu wiążą się ściśle z jego główną cechą charakterystyczną – brakiem możliwości odliczenia kosztów.

Oznacza to, że opodatkowaniu podlega przychód, a nie dochód (czyli przychód pomniejszony o koszty). Nie ma zatem możliwości obniżenia podstawy wymiaru podatku dochodowego firmowymi wydatkami.

Odliczeniu podlegają tylko składki na ZUS, wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego, ulga rehabilitacyjna i ulga na internet, a także darowizny na określone cele (m.in. na cele publiczne, kultu religijnego).

Dodatkowo programiści, którzy wybiorą ryczałt, nie będą mogli skorzystać z tzw. ulgi IP – Box dla przedsiębiorców osiągających przychody z komercjalizacji praw własności intelektualnej, czy też z ulgi dla klasy średniej. Płacąc ryczałt, nie można również rozliczyć się wspólnie z małżonkiem.

Nadto z tej formy opodatkowania nie mogą skorzystać podatnicy, którzy w ramach prowadzonej działalności uzyskają przychody z czynności wykonanych na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które wykonywali w roku poprzedzającym rok podatkowy, lub wykonywali albo wykonują w roku podatkowym w ramach stosunku pracy bądź spółdzielczego stosunku pracy.

Jednak obok minusów istnieją również i plusy tej formy opodatkowania. Należy do nich niewątpliwie nowa (zmniejszona przepisami Polskiego Ładu) stawka ryczałtu dla programistów wynosząca obecnie 12%. Stawka może być jeszcze niższa i wynosić 8,5%, jeżeli podatnik świadczy usługi takie jak:

  • zarządzanie stronami internetowymi z zapewnieniem infrastruktury,
  • automatyzacja procesów wdrożeń systemów informatycznych,
  • projektowanie koncepcji,
  • tworzenie dokumentacji technicznej systemów komputerowych, czy też
  • testy manualne oprogramowania.

Również składka zdrowotna przy ryczałcie może okazać się niższa niż przy innych formach opodatkowania. W 2022 r. wynosi, w zależności od przychodów danego przedsiębiorcy:

  • 335,94 zł miesięcznie (przychody roczne do 60 tys. zł),
  • 559,89 zł miesięcznie (przychody roczne pomiędzy 60 tys.-300 tys. zł)
  • lub maksymalnie 1007,81 zł miesięcznie (przychody roczne ponad 300 tys. zł).
Opodatkowanie programistów - kalkulacje

Opodatkowanie programistów – podatek liniowy

Ostatnia z omawianych form opodatkowania – podatek liniowy – do czasu wejścia w życie Polskiego Ładu była najczęściej wybieraną przez programistów formą opodatkowania. W przypadku podatku liniowego podstawę opodatkowania stanowi dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania.

Stawka podatkowa w wysokości 19% jest stała – stosuje się ją niezależnie od wysokości osiągniętego dochodu. Z kolei składka zdrowotna wynosi 4,9% dochodów (ale nie mniej niż 270,90 zł miesięcznie). Jest zatem niższa niż w przypadku zasad ogólnych, ale wyższa niż w przypadku ryczałtu.

Przedsiębiorcy opodatkowani liniowo mogą skorzystać z niektórych, funkcjonujących jeszcze przed 2022 rokiem ulg, jak i nowych ulg dla biznesu wprowadzonych przez Polski Ład (np. na automatyzację i robotyzację, na konsolidację itp.). Nie dotyczy ich natomiast kwota wolna od podatku, ani nie mogą rozliczyć się wspólnie z małżonkiem.

Możliwość zastosowania podatku liniowego jako formy opodatkowania nie przysługuje nadto przedsiębiorcy, który świadczy usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy w roku, w którym w tym samym zakresie świadczył dla niego usługi ze stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.

Opodatkowanie programistów - wykres

Jaka forma opodatkowania programistów jest najkorzystniejsza?

Jak się łatwo domyślić nie ma jednej dobrej odpowiedzi na to pytanie. Wszystko zależy od oceny działalności prowadzonej przez danego przedsiębiorcę. Pomijając ograniczenia dotyczące świadczenia usług na rzecz byłego pracodawcy, głównym kryterium warunkującym wybór danej formy opodatkowania powinny być tak osiągane przez przedsiębiorcę dochody, jak i ponoszone koszty.

Przykładowo:

Programista X osiąga dochód w wysokości 10.000,00 zł miesięcznie, co rocznie daje mu 120.000,00 zł. Nie ponosi stałych, wysokich kosztów działalności, a jedynie w jednym miesiącu zainwestował w sprzęt 5.000,00 zł.

W przypadku podatku liniowego roczna wysokość podatku będzie wynosiła 19% x (120.000,00 – 5.000,00) = 21.850,00 zł

W przypadku ryczałtu wysokość roczna podatku będzie wynosiła 12% x 120.000,00 = 14.400,00 zł.

Dodatkowo w omawianym przykładzie przy wyborze ryczałtu niższa będzie stawka zdrowotna, ale programista nie będzie mógł skorzystać z ulg podatkowych (w tym ulgi Ip-Box). Na pierwszy rzut oka korzystniejszy dla przedsiębiorcy wydaje się zatem ryczałt, jednak jeśli jednak koszty Programisty A by wzrosły mogłoby się okazać, że ryczałt nie jest wcale tak korzystnym rozwiązaniem.

Dokonując wyboru formy opodatkowania należy mieć również na względzie sytuację osobistą przedsiębiorcy.

Przykładowo jeżeli planuje w najbliższym czasie wziąć kredyt, to będąc na ryczałcie będzie oceniony jako mający mniejszą zdolność kredytową. Bank, gdy ustala zdolność, oblicza procent dochodu na podstawie przychodu uzyskanego przez firmę. Wówczas przedsiębiorca opodatkowany ryczałtowo wypada mniej korzystnie niż rozliczający się na zasadach podatku liniowego i szanse na otrzymanie kredytu maleją.

Jak zmienić formę opodatkowania?

Na zakończenie warto wspomnieć w jaki sposób można dokonać zmiany formy opodatkowania. Zgodnie z Ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 9a), oraz Ustawą o ryczałcie (art. 9), formę opodatkowania na dany rok można wybrać co do zasady do 20-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przedsiębiorca osiągnął pierwszy przychód z działalności w danym roku podatkowym.

Jeżeli zatem firma osiągnęła przychód w styczniu, może to zrobić najpóźniej w lutym.

Raz dokonany wybór formy opodatkowania jest ważny także przez kolejne lata, o ile podatnik go nie zmieni. Zatem jeśli przedsiębiorca chce pozostać przy dotychczasowej formie, nie musi nic robić. Jeżeli zaś planuje przejść na podatek liniowy lub ryczałt, powinien złożyć oświadczenie o wyborze wskazanej przez siebie formy opodatkowania.

Z kolei jeżeli stosował dotąd ryczałt lub podatek liniowy, a chce przejść na zasady ogólne (skalę podatkową), zasadne będzie oświadczenie o rezygnacji z dotąd stosowanej formy. Powyższe wnioski można kierować w formie pisemnej do naczelnika urzędu skarbowego lub dokonać zmiany w CEIDG.

Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszego biura rachunkowego w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.

Opodatkowanie programistów – często zadawane pytania

Jakie formy opodatkowania są dostępne dla programistów?

Programiści mogą wybierać między zasadami ogólnymi (skala podatkowa), ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz podatkiem liniowym.

Czym charakteryzuje się podatek liniowy dla programistów?

Podatek liniowy to stawka podatkowa 19%, obliczana od dochodu, niezależnie od jego wysokości.

Jakie są zalety i wady ryczałtu dla programistów?

Zaletą jest niższa stawka podatkowa, wadą brak możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodu oraz niepewność co do prawidłowości zastosowanej stawki.

Czy programiści mogą korzystać z ulgi IP-Box?

Tak, ale tylko przy wyborze zasad ogólnych lub podatku liniowego.

Jak Polski Ład wpłynął na opodatkowanie programistów?

Polski Ład wprowadził zmiany w skali podatkowej, ryczałcie i zasadach odliczania składek zdrowotnych.

Czy programiści mogą rozliczać się wspólnie z małżonkiem?

Tak, ale tylko w przypadku wyboru opodatkowania na zasadach ogólnych (skali podatkowej).

Czy zmiana formy opodatkowania jest możliwa w trakcie roku podatkowego?

Zmiana formy opodatkowania jest możliwa, ale należy dokonać jej zgodnie z określonymi terminami.

Jakie są przesłanki do wyboru ryczałtu przez programistę?

Niskie koszty uzyskania przychodu i brak potrzeby korzystania z ulg podatkowych.

Czy programiści mogą odliczać koszty uzyskania przychodu przy podatku liniowym?

Tak, podatek liniowy umożliwia odliczanie kosztów uzyskania przychodu.

Jakie są stawki składki zdrowotnej dla programistów przy różnych formach opodatkowania?

Wysokość składki zdrowotnej zależy od formy opodatkowania i dochodów; przy ryczałcie składka jest stała, a przy podatku liniowym – procentowa od dochodu.

Wyróżniony ekspert

Halina Karpol

Halina Karpol

Prezes CGO Accounting

Skontaktuj się z nami

    Biuro rachunkowe Łódź