Likwidacja spółki jawnej

Likwidacja spółki jawnej to proces, który może być konieczny w różnych okolicznościach. Czy to z powodu decyzji wspólników, zmian rynkowych czy przyczyn prawnych, likwidacja wymaga ścisłego postępowania zgodnego z Kodeksem Spółek Handlowych.

W naszym artykule dokładnie wyjaśniamy, jak przebiega proces likwidacyjny, jakie są jego etapy i co ważne, jakie obowiązki spadają na wspólników. Ponadto, omawiamy alternatywne metody zakończenia działalności spółki, które mogą okazać się bardziej korzystne z punktu widzenia czasu i kosztów.

Likwidacja spółki jawnej według Kodeksu spółek handlowych

Ustawodawca, w art. 58 KSH w zw. z art. 67 § 1 KSH, wskazał następujące przyczyny likwidacji spółki:

• przyczyny przewidziane w umowie spółki;
• jednomyślna uchwała wszystkich wspólników;
• ogłoszenie upadłości spółki;
• śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości;
• wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika;
• prawomocne orzeczenie sądu.

Oznacza to, że jeśli zajdzie któraś z powyższych okoliczności, a wspólnicy nie podejmą działań zmierzających do utrzymania działalności spółki, następuje wszczęcie postępowania likwidacyjnego. Warto jednak pamiętać, że postępowanie likwidacyjne w spółce jawnej nie jest obowiązkowe.

Ustawodawca daje bowiem wspólnikom możliwość jego uniknięcia i zakończenia działalności spółki w inny, uzgodniony przez wspólników sposób (art. 67 § 1 KSH).

Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że w doktrynie oraz praktyce orzeczniczej sądów rejestrowych można spotkać rozbieżność co do tego czy, a jeśli tak to w jaki sposób, ów „inny sposób zakończenia działalności spółki” winien zostać ujęty w umowie spółki. Z jednej bowiem strony można wskazać pogląd, zgodnie z którym ów inny sposób winien być wskazany expressis verbis w umowie, a w jego braku należałoby zmienić umowę spółki.

Z drugiej jednak strony wskazuje się na możliwość całkowitego pominięcia w umowie spółki określenia owego innego sposobu zakończenia jej działalności, pozostawiając tę kwestię do uregulowania w uchwale wspólników.

Likwidacja spółki jawnej na podstawie jednomyślnej uchwały wspólników

Z uwagi na wielość potencjalnych przyczyn likwidacji spółki warto, z praktycznego punktu widzenia, skupić się na rozwiązaniu, które zapewni maksymalną oszczędność czasu i środków finansowych. Dlatego w niniejszym artykule omówimy zakończenie bytu spółki z powodu jednomyślnej decyzji wspólników o jej rozwiązaniu. W praktyce jest to okoliczność, która stanowi najczęstszy powód rozwiązania spółki.

Powyższy sposób daje możliwość rozwiązania spółki w dwóch wariantach. Pierwszy, polega na rozwiązaniu bez prowadzenia postępowania likwidacyjnego, a drugi na przeprowadzeniu procedury likwidacyjnej.

Likwidacja spółki jawnej wariant I – rozwiązanie bez likwidacji

Rozwiązanie spółki bez likwidacji to procedura zdecydowanie najmniej czasochłonna i najmniej kosztowna. Także z biznesowego punktu widzenia pozwala zakończyć współpracę w sposób jak najbardziej partnerski.

Do rozwiązania spółki w opisywanym trybie konieczna jest zgoda wszystkich wspólników, a także brak zastrzeżenia w umowie spółki innego, ściśle określonego, sposobu jej likwidacji.

Nawet jednak gdyby się okazało, że umowa spółki nie przewiduje innego sposobu jej likwidacji, wystarczy zmienić umowę spółki, która dla swej ważności nie wymaga rejestracji w KRS i wywołuje skutki prawne już z chwilą jej zawarcia. Zatem po zmianie umowy spółki można od razu przystąpić do jej likwidacji. Warto dodać, ze zmiana umowy spółki wymaga formy aktu notarialnego.

Z technicznego punktu widzenia ten tryb wymaga:

• podjęcia przez wspólników jednomyślnej uchwały o rozwiązaniu spółki, uzgadniając „inny niż likwidacja” sposób zakończenia jej działalności,
• wyznaczenia osoby zobowiązanej do przechowywania ksiąg i dokumentów spółki przez okres nie krótszy niż 5 lat.

Jednomyślna decyzja wspólników określająca sposób zakończenia działalności spółki może zostać zawarta w uchwale o rozwiązaniu spółki lub w odrębnym dokumencie. Podejmując uchwałę o rozwiązaniu wspólnicy muszą dokonać podziału majątku spółki.

Tytułem przykładu, wspólnicy mogą wskazać jako sposoby rozwiązania spółki bez likwidacji następujące okoliczności: podział jej majątku w naturze pomiędzy wspólników bądź przejęcie przedsiębiorstwa spółki przez jednego ze wspólników z obowiązkiem spłaty pozostałych.

Wady i zalety rozwiązania spółki jawnej bez likwidacji

Likwidacja spółki jawnej w tym trybie ma sporo zalet. Nie ma potrzeby przestrzegania w sposób sztywny procedury likwidacyjnej, dzięki czemu można szybko rozwiązać spółkę. Następnie nie ma także potrzeby wyznaczania likwidatora, co oznacza, że to wspólnicy mają pełną kontrolę nad zakończeniem działalności spółki. Nie wygasa także prokura, jeśli była ustanowiona.

Nie ma obowiązku sporządzania bilansu otwarcia i zamknięcia likwidacji. Bardzo ważna, z ekonomicznego punktu widzenia, jest możliwość podejmowania czynności wykraczających poza czynności likwidacyjne. Wspólnicy mogą bowiem podejmować działania zmierzające nie tylko do zakończenia bytu spółki, ale również nastawione na osiągnięcie przez spółkę zysku.

Bardzo pomocny w realizacji tych celów jest również brak obowiązku posługiwania się przez spółkę dopiskiem „w likwidacji”. Proces rozwiązania spółki jawnej bez likwidacji można więc przeprowadzić nawet w mniej niż tydzień.

Likwidacja spółki jawnej wariant II – przeprowadzenie procedury likwidacyjnej

Pomimo zalet likwidacji spółki bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego istnieją sytuacje, w których nie da się go uniknąć. Będzie tak w szczególności gdy spółka w dalszym ciągu prowadzi zaawansowaną działalność gospodarczą, ma liczne wierzytelności i/lub zobowiązania, posiada majątek, a wspólnicy nie są w stanie porozumieć się co do szybkiej likwidacji podmiotu.

Procedura likwidacyjna w tym wariancie wymaga podjęcia następujących działań:

1. podjęcia przez wszystkich wspólników jednomyślnej uchwały, w której wyrażą zgodę na rozwiązanie spółki, powołają likwidatorów (którymi mogą być wspólnicy bądź osoby trzecie), wyznaczą osobę zobowiązaną do przechowywania ksiąg i dokumentów spółki przez okres nie krótszy niż 5 lat,

Zgodnie z art. 77 § 1 KSH, likwidatorzy powinni zakończyć bieżące interesy spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki. Warto zaznaczyć, że z uwagi na obowiązek zakończenia bieżących interesów spółki, likwidatorzy nie powinni podejmować nowych przedsięwzięć gospodarczych. Jest to dopuszczalne jedynie w zakresie, w jakim jest to konieczne do zakończenia spraw będących w toku.

2. zgłoszenia przez likwidatorów otwarcia likwidacji do KRS,
3. podjęcia przez likwidatorów czynności likwidacyjnych poprzez zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności, spłatę długów i upłynnienie majątku spółki; jeśli w spółce istnieją zobowiązania niewymagalne bądź sporne, likwidatorzy powinni zabezpieczyć odpowiednią kwotę na ich pokrycie,
4. po zakończeniu czynności likwidacyjnych likwidatorzy mają obowiązek zgłosić do sądu rejestrowego zakończenie likwidacji wraz z wnioskiem o wykreślenie spółki z KRS – skutek w postaci rozwiązania spółki następuje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego o wykreśleniu.

Należy też pamiętać, że na dzień rozpoczęcia i zakończenia likwidacji trzeba sporządzić bilans otwarcia i zakończenia. Gdyby jednak likwidacja spółki jawnej trwała dłużej niż rok, konieczne jest sporządzenie sprawozdania finansowego na dzień kończący każdy rok obrotowy.

Wady i zalety likwidacji spółki jawnej

Zakończenie bytu spółki jawnej w tym trybie jest zdecydowanie bardziej kosztowne, gdyż wymaga choćby dokonania opłat do sądu rejestrowego z tytułu zgłoszenia otwarcia i zakończenia likwidacji. Z uwagi na liczne czynności związane z likwidacją jest także bardziej czasochłonne i może potrwać  – w najbardziej optymistycznym wariancie – około pół roku.

Rozwiązanie spółki następuje z chwilą wykreślenia z rejestru, co oznacza jednocześnie, że wykreślenie ma charakter konstytutywny. Z tym też momentem likwidowana spółka jawna traci swój byt prawny oraz przestaje być przedsiębiorcą. Po wykreśleniu z rejestru byli likwidatorzy lub wspólnicy powinni przekazać księgi i dokumenty na przechowanie wspólnikowi lub osobie trzeciej na okres nie krótszy niż pięć lat.

Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na ten temat zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszej kancelarii prawnej w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.

Likwidacja spółki jawnej – często zadawane pytania