Czas pracy jest ważnym elementem stosunku pracy. Wyznacza ramy czasowe pozostawania przez pracownika do dyspozycji pracodawcy, w tym jego gotowości do świadczenia pracy. Ilość godzin pracy ma przełożenie na wysokość wynagrodzenia oraz wymiar odpoczynku. Jak będzie kształtować się ilość godzin pracy w 2023 roku i jak to ustalić? Odpowiedzi przedstawiamy w poniższym artykule.
Spis treści
- Czas pracy – co to jest?
- Wymiar czasu pracy
- Czas pracy w 2023 roku
- Kiedy przypadną dni wolne od pracy w 2023 roku?
- Jak obliczyć wymiar czasu pracy?
- Ilość godzin pracy w 2023 r. a święto przypadające w sobotę
- Znaczenie wymiaru czasu pracy dla pracownika
- Ilość godzin czasu pracy w 2023 roku – podsumowanie
Czas pracy – co to jest?
Czasem pracy jest czasookres, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Jednostkami służącymi do rozliczania czasu pracy pracownika są:
- doba, czyli kolejne 24 godziny liczone od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
- tydzień, czyli 7 kolejnych dni kalendarzowych, licząc od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego.
Wymiar czasu pracy
Zgodnie z zasadą obowiązującą w Kodeksie pracy, maksymalny wymiar czasu pracy wynosi 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z wyjątkami wskazanymi w ustawie.
Okres rozliczeniowy to przedział czasu pozwalający na dokonanie oceny rzeczywistego wymiaru czasu pracy pracownika. Innymi słowy, czy przepracował on liczbę godzin obowiązującego go wymiaru czasu pracy, czy ilość ta odbiegała od normy, a jeśli tak, to jakie były tego przyczyny. Służy więc celom ewidencyjnym.
Dopuszczalne jest przedłużenie okresu rozliczeniowego w każdym systemie czasu pracy, gdy przemawiają za tym przyczyny obiektywne lub techniczne bądź dotyczące organizacji pracy. Nie więcej jednak niż do 12 miesięcy, przy zachowaniu ogólnych zasad ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Okres rozliczeniowy ustala pracodawca w regulaminie pracy, układzie zbiorowym lub obwieszczeniu, gdy został przedłużony w porozumieniu. Przedział ten powinien być precyzyjnie określony za pomocą dat, a nie tylko przez wskazanie długości trwania i uwzględniać wymogi ustawowe.
Czas pracy w 2023 roku
W 2023 roku czas pracy będzie niższy o 8-godzinny dobowy wymiar w stosunku do 2022 roku. Niezależnie od obowiązującego okresu rozliczeniowego łącznie przepracujemy 250 dni, czyli 2000 godzin oraz 115 dni, w tym weekendy. Wśród tego przedziału 13 dni stanowią święta ustawowo wolne od pracy.
Kiedy przypadną dni wolne od pracy w 2023 roku?
Liczba oraz katalog dni wolnych od pracy, w tym także niedziel, określa ustawa o dniach wolnych od pracy.
W 2023 roku lista ta przedstawia się następująco:
- 1 stycznia (niedziela) Nowy Rok,
- 6 stycznia (piątek) Trzech Króli,
- 9 kwietnia (niedziela) Wielkanoc,
- 10 kwietnia (poniedziałek) Poniedziałek Wielkanocny,
- 1 maja (poniedziałek) Święto Pracy,
- 3 maja (środa) Święto Konstytucji 3 Maja,
- 28 maja (niedziela) Zesłanie Ducha Świętego,
- 8 czerwca (czwartek) Boże Ciało,
- 15 sierpnia (wtorek) Święto Wojska Polskiego,
- 1 listopada (środa) Wszystkich Świętych,
- 11 listopada (sobota) Święto Niepodległości,
- 25 grudnia (poniedziałek) Boże Narodzenie,
- 26 grudnia (wtorek) Boże Narodzenie.
W 2023 roku 2 dni świąteczne przypadną w niedzielę (Wielkanoc i Zielone Świątki), a jeden w sobotę (11 listopada). Należy zauważyć, że święto przypadające w sobotę zmniejsza wymiar czasu pracy w 2023 roku o 8-godzinny dobowy wymiar.
Jak obliczyć wymiar czasu pracy?
Wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym stanowi sumę:
- iloczynu 40 godzin i liczby tygodni w okresie rozliczeniowym (40 godz. x liczba tygodni),
- iloczynu 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku (8 godz. x liczba dni),
- wynik należy pomniejszyć o iloczyn 8 godzin i liczby świąt przypadających w innym dniu niż niedziela w danym okresie rozliczeniowym (wynik – (8 godz. x święto).
Na przykładzie stycznia schemat wygląda następująco:
(40 godz. x 4 tyg.) + (8 godz. x 2 dni) – (8 godz. x 1 święto) = 168 godz., tj. 21 dni.
Wymiar czasu pracy zależy od dwóch czynników:
- każdego święta występującego w okresie rozliczeniowym i przypadającego w innym dniu niż niedziela,
- liczby godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadających do przepracowania w czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy.
Ilość godzin pracy w 2023 r. a święto przypadające w sobotę
Święta przypadające w okresie rozliczeniowym obniżają wymiar czasu pracy w tym przedziale czasu. Oznacza to, że praca pracownika wykonywana ponad ten zmniejszony wymiar stanowi pracę w godzinach nadliczbowych, za którą przysługuje wynagrodzenie w odpowiednio podwyższonej wysokości.
Kiedy święto przypada w tygodniu roboczym lub w niedzielę, jego wpływ na ilość przepracowanych dni w okresie rozliczeniowym nie budzi wątpliwości. Inaczej jest, gdy dniem świątecznym jest sobota. Wtedy wymiar czasu pracy jest uzależniony od obowiązującego systemu czasu pracy. W praktyce oznacza to, że:
- Wymiar czasu pracy pracowników świadczących pracę przez 8 godzin w tygodniu (tzw. etatowych) zostaje obniżony o 8-godzinny wymiar dobowy. Oznacza to dla nich dodatkowy dzień wolny w tygodniu pracy udzielany przez pracodawcę do końca danego okresu rozliczeniowego.
- Czas pracy pracowników zatrudnionych w równoważnym systemie czasu pracy ulega obniżeniu o 8-godzinny wymiar dobowy do końca okresu rozliczeniowego. Innymi słowy, pracownicy tacy mogą w wybranym przez siebie dniu odpowiednio zmodyfikować dzień pracy, przychodząc wcześniej lub wychodząc później.
- Czas pracy osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy ulega w danym okresie rozliczeniowym proporcjonalnemu do rozmiaru etatu obniżeniu.
- W stosunku do innych rozkładów czasu pracy, których wymiar przekracza 40 godzin tygodniowo, skrócenie wymiaru czasu pracy w związku z sobotnim świętem następuje w odpowiednio niższym wymiarze.
Znaczenie wymiaru czasu pracy dla pracownika
Pracownik ma zagwarantowane w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie. Nadto, w każdym tygodniu przysługuje mu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego, z odpowiednimi modyfikacjami w zależności od obowiązującego rozkładu/systemu pracy.
Wymiar czasu pracy ma zatem przełożenie na:
- kontrolowanie przepracowanego wymiaru czasu pracy,
- przejrzystość w przeliczaniu wynagrodzenia,
- efektywne zaplanowanie urlopu wypoczynkowego,
- możliwość regeneracji sił i zwiększenie wydajności w pracy.
Ilość godzin czasu pracy w 2023 roku – podsumowanie
Precyzyjnie określone ramy czasowe pozostawania pracownika do dyspozycji pracodawcy są ważne nie tylko ze względów ewidencyjnych czy pieniężnych, lecz także dotyczących komfortu pracy. Zapewnienie pracownikowi przejrzystego rozkładu czasu pracy pozwala zaplanować wypoczynek, co przekłada się na efektywne wykonywanie obowiązków. Mniejszy wymiar czasu pracy w 2023 roku stanowi zatem korzyść dla obu stron stosunku pracy.
Chcesz uzyskać więcej informacji na powyższy temat? Zapraszamy do kontaktu! Nasi specjaliści są do Twojej dyspozycji.