Kodeks pracy 2024

W ostatnim czasie do Kodeksu pracy zostało wdrożonych wiele zmian. Nowe regulacje mogą wywoływać u pracowników i pracodawców w zakłopotanie.

Jak będzie wyglądał Kodeks pracy 2024? W tym artykule skupiamy się na przedstawieniu najważniejszych zmian, które pomogą zrozumieć, jak nowe regulacje wpłyną na codzienną pracę i obowiązki zarówno pracodawców, jak i pracowników.

Kodeks pracy 2024. Znaczenie ochrony pracownika przed zwolnieniem

Od 22 września 2023 roku do Kodeksu postępowania cywilnego została wprowadzona zmiana zwiększająca ochronę pracowników przed zwolnieniem. Zgodnie z aktualnym rozwiązaniem, w sprawach o:

• uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne
• lub o przywrócenie do pracy

sąd na wniosek uprawnionego pracownika podlegającego szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy, na każdym etapie postępowania, udzieli zabezpieczenia przez nakazanie dalszego zatrudnienia go przez pracodawcę do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.

Podstawą udzielenia zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Sąd powinien uwzględnić wniosek pracownika. Może odmówić udzielenia zabezpieczenia wyłącznie w sytuacji, gdy roszczenie jest oczywiście bezzasadne. Postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia podlega wykonaniu w drodze egzekucji.

Kodeks pracy 2024. Pracownik podlegający szczególnej ochronie

Kodeks pracy chroni pracowników przed nieuzasadnionym zwolnieniem, wprowadzając ogólny obowiązek wskazania przez pracodawcę przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę. Oprócz tego obejmuje ochroną poszczególne grupy pracowników.

Katalog pracowników podlegających szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia jest obszerny. Należą do niego:

• pracownicy przebywający na zwolnieniu lekarskim i na urlopie,
• pracownicy w okresie przedemerytalnym (którym brakuje nie więcej niż czterech lat do osiągnięcia wieku emerytalnego),
• pracownice w ciąży,
• pracownicy na urlopach związanych z rodzicielstwem – macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, ojcowskim, rodzicielskim, urlopie wychowawczym (od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu),
• pracownicy powołani do zasadniczej służby wojskowej albo terytorialnej służby wojskowej,
• pracownicy imiennie wskazani uchwałą zarządu zakładowej organizacji związkowej, będący członkami zarządu lub innego pracownika będącego członkiem danej organizacji związkowej upoważnionymi do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy,
• członkowie rady pracowników i członkowie rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego,
• społeczni inspektorzy pracy,
• posłowie, senatorowie, radni.

Uprawnienia pracodawcy w związku ze wzmożoną ochroną pracownika

Zmiana postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia jest niedopuszczalna. Po wydaniu przez sąd postawienia o udzieleniu zabezpieczenia pracodawca może żądać uchylenia prawomocnego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia wyłącznie jeżeli wykaże, że po jego udzieleniu zaistniały przesłanki, o których mowa w art. 52 § 1 Kodeksu pracy, tj. pracownik:

• dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych,
• popełnił w czasie trwania umowy o pracę przestępstwo, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
• utracił uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku z własnej winy.

Na postanowienie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia przysługuje stronom zażalenie do sądu drugiej instancji.

Kodeks pracy 2024. Nowe urlopy

Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu w wymiarze 20 dni w toku (kiedy jest zatrudniony krócej niż 10 lat) lub 26 dni w roku (kiedy jest zatrudniony dłużej niż 10 lat). Do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, wliczane są okresy nauki pracownika według zasad wskazanych w ustawie.

W 2024 pracownik będzie mógł skorzystać z dwóch nowych urlopów, mianowicie:

• 5-dniowego urlopu opiekuńczego – przeznaczony na opiekę lub wsparcie członka rodziny lub osoby, z którą prowadzi gospodarstwo domowe; w rozumieniu ustawodawcy są to: dzieci, rodzice i małżonek; podczas korzystania z urlopu opiekuńczego, pracownik nie zachowa prawa do wynagrodzenia,
• 2-dniowego urlopu z powodu działania siły wyższej – to urlop udzielany w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych wystąpieniem zdarzenia losowego (np. chorobą lub wypadkiem); pracownik będzie mógł z niego skorzystać w wymiarze 2 dni lub 16 godzin; będąc na tym urlopie pracownik zachowa prawo do połowy wynagrodzenia.

Kodeks pracy 2024. Uprawnienia pracownicze

W 2024 pracownicy zyskają szereg nowych uprawnień związanych z wprowadzeniem do polskich przepisów 2 dyrektyw unijnych zwiększających komfort pracy. Obejmują one m.in.:

• ochronę przed negatywnymi konsekwencjami w związku z korzystaniem przez pracownika z przysługujących mu praw (w tym ochrona przed zwolnieniem),
• prawo do podjęcia równoległego zatrudnienia na podstawie umowy o pracę lub na innej podstawie, z wyłączeniem zakazu konkurencji i przepisów szczególnych,
• prawo do wystąpienia raz w roku z wnioskiem o zmianę warunków zatrudnienia (rodzaju umowy/wymiaru czasu pracy) – przysługuje pracownikowi zatrudnionemu co najmniej 6 miesięcy, z wyjątkiem umów na okres próbny; pracodawca ma obowiązek ustosunkowania się do każdego wniosku pracownika,
• prawo do uczestniczenia w szkoleniach organizowanych oraz finansowanych przez pracodawcę, które będą wliczanie do czasu pracy; dotyczy to także tych odbywanych poza godzinami pracy,
• prawo do dodatkowych przerw w pracy, wliczanych do czasu pracy, za które pracownikowi zachowa prawo do wynagrodzenia,
• wprowadzenie elastycznego czasu pracy dla pracownika wychowującego dziecko do 8. roku życia,
• zmiany w urlopie rodzicielskim,
• skrócenie czasu na skorzystanie z urlopu ojcowskiego – od 2024 roku będzie na to 12 miesięcy, ale wymiar urlopu pozostanie bez zmian,
• wydłużenie okresu na wyrażenie zgody przez pracownika wychowującego dziecko do 8. roku życia na pracę w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy i delegowania poza stałe miejsce pracy,
• obowiązek pracodawcy do zapewnienia pracownikowi wracającemu z urlopów związanych z rodzicielstwem, powrotu na dotychczasowe lub równorzędne stanowisko pracy oraz prawo do wszelkich udogodnień, do jakich byłby uprawniony gdyby nie korzystał z urlopu, np. podwyżki.

Kodeks pracy 2024. Podsumowanie

W 2024 roku pracownicy będą mogli skorzystać z wielu nowych uprawnień. Przede wszystkim zyskają zwiększoną ochronę przed zwolnieniem z pracy, która ma zagwarantować im poczucie bezpieczeństwa zatrudnienia. Oprócz tego będą mogli skorzystać z dodatkowych urlopów oraz uprawnień zwiększających ich komfort pracy.

Jeśli interesuje Cię tematyka prawa pracy jak również legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce zapraszamy na stronę działu Mobility & HR dedykowanej zagadnieniom związanym z obsługą cudzoziemców.

Kodeks pracy 2024 – często zadawane pytania