Wymiana udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie została uregulowana w Kodeksie spółek handlowych. Stanowi ona instytucję prawa podatkowego, mającą swe źródło w przepisach wspólnotowych. W zakresie wymiany udziałów obowiązuje obecnie Dyrektywa Rady 2009/133/WE z dnia 19 października 2009 roku. Na czym polega wymiana udziałów w spółce z o.o.? Kiedy może nastąpić? Czy wymagana jest wycena wkładu niepieniężnego? Odpowiedzi na te pytania przedstawiamy w niniejszym artykule.
Spis treści
- Wymiana udziałów w spółce z o.o. – definicja w ustawach o podatku dochodowym
- Wymiana udziałów w spółce z o.o. – na czym polega?
- Wymiana udziałów w spółce z o.o. – dodatkowe warunki neutralności podatkowej
- Wymiana udziałów w spółce z o.o. – kiedy może nastąpić?
- Wymiana udziałów w spółce z o.o. – wycena wkładu niepieniężnego
- Podsumowanie
Wymiana udziałów w spółce z o.o. – definicja w ustawach o podatku dochodowym
Definicja „wymiany udziałów” wynika z przepisów:
- art. 24 ust. 8a ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- art. 12 ust. 4d ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych.
Zgodnie z powołanymi przepisami, jeśli spółka nabywa od wspólnika innej spółki udziały (akcje) tej innej spółki oraz w zamian za udziały (akcje) tej innej spółki przekazuje jej wspólnikowi:
- własne udziały (akcje) albo
- własne udziały (akcje) wraz z zapłatą w gotówce w wysokości nie wyższej niż 10% ich wartości nominalnej (a w przypadku braku wartości nominalnej – ich wartości rynkowej),
oraz jeżeli w wyniku nabycia:
- spółka nabywająca uzyska bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) są nabywane, albo
- spółka nabywająca, mająca bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) są nabywane, zwiększa ilość udziałów (akcji) w tej spółce,
do przychodów nie zalicza się wartości udziałów (akcji) przekazanych wspólnikowi tej innej spółki, a także wartości udziałów (akcji) nabytych przez spółkę, pod warunkiem że podmioty biorące udział w tej transakcji podlegają w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągnięcia.
Wymiana udziałów w spółce z o.o. – na czym polega?
W uproszczeniu, wymiana udziałów w spółce z o.o. składa się z dwóch elementów:
- nabycia udziałów w jednej spółce (spółka nabywana) przez drugą spółkę (spółka nabywająca),
- wydania przez spółkę nabywającą udziałowcowi spółki nabywanej własnych udziałów.
Wymiana udziałów w spółce z o.o. ma miejsce, gdy udziały wnoszone aportem dają spółce nabywającej bezwzględną większość głosów w spółce nabywanej. Bezwzględną większość głosów należy rozumieć jako więcej niż połowę głosów oddanych, czyli udział większy niż 50% w kapitale zakładowym spółki.
Należy jednak pamiętać o tym, że przepisy Kodeksu spółek handlowych przewidują możliwość uprzywilejowania udziałów w spółce z o.o. Zgodnie z przepisem art. 174 § 3 Kodeksu spółek handlowych, uprzywilejowanie może dotyczyć w szczególności prawa głosu. W takiej sytuacji bezwzględną większością głosów może dysponować wspólnik, który posiada udział w kapitale zakładowym spółki mniejszy niż 50%. W przypadku wniesienia do spółki z o.o. aportu w postaci udziałów innej spółki, które nie powodują nabycia bezwzględnej większości głosów, zastosowanie znajdą odrębne przepisy.
Wymiana udziałów w spółce z o.o. – dodatkowe warunki neutralności podatkowej
Niezależnie od konieczności nabycia bezwzględnej większości głosów w spółce nabywanej, ustawodawca przewidział dodatkowe obwarowania neutralności podatkowej wymiany udziałów w spółce z o.o.:
- spółka nabywająca oraz spółka, której udziały (akcje) są nabywane, są podmiotami wymienionymi w załączniku numer 3 do ustaw o podatkach dochodowych lub są spółkami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania, w innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz
- wspólnik to podatnik podatku dochodowego i wnoszone przez niego udziały (akcje) stanowią wkład niepieniężny przeznaczony w całości lub w części na podwyższenie kapitału zakładowego spółki nabywającej, oraz
- zbywane przez wspólnika udziały (akcje) nie zostały nabyte lub objęte w wyniku innej transakcji wymiany udziałów albo przydzielone wcześniej w wyniku łączenia lub podziału podmiotów, oraz
- wartość nabywanych przez wspólnika udziałów (akcji) przyjęta dla celów podatkowych jest nie wyższa niż wartość zbywanych przez tego wspólnika udziałów (akcji), jaka byłaby przyjęta dla celów podatkowych, gdyby nie doszło do wymiany udziałów.
Ustawodawca uzależnił neutralność podatkową wymiany udziałów również od zaistnienia uzasadnionych przyczyn ekonomicznych takiej transakcji. W ich braku stosuje się domniemanie, że głównym celem wymiany jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania. Skutkuje to brakiem możliwości zastosowania przepisów o wymianie udziałów.
Wymiana udziałów w spółce z o.o. – kiedy może nastąpić?
W świetle przepisów Kodeksu spółek handlowych, z wymianą udziałów w spółce z o.o. możemy mieć do czynienia:
- w sytuacji tworzenia nowej spółki,
- w sytuacji podwyższania kapitału zakładowego spółki już istniejącej.
Jeśli chodzi o pierwszy przypadek, zastosowanie znajdą przepisy regulujące tworzenie spółek kapitałowych, gdy wkład do nowej spółki stanowią udziały w innej spółce. W drugim zaś – regulacje odnoszące się do podwyższania kapitału zakładowego w spółce z o.o.
Wymiana udziałów w spółce z o.o. nie jest możliwa przy rejestracji lub zmianie umowy spółki z wykorzystaniem wzorca umownego. Co do zasady, portal S24 można stosować w odniesieniu do spółek z o.o. Przy jego wykorzystaniu możliwe jest jednak obejmowanie udziałów wyłącznie za wkłady pieniężne.
Wymiana udziałów w spółce z o.o. – wycena wkładu niepieniężnego
Przepisy Kodeksu spółek handlowych różnicują kwestię wyceny wkładu niepieniężnego w odniesieniu do różnych rodzajów spółek kapitałowych. W przypadku spółek z o.o. ustawodawca zaniechał wprowadzenia wymogu dokonania wyceny wkładu niepieniężnego. Jego wartość mogą więc oszacować w praktycznie dowolny sposób sami wspólnicy. W odniesieniu do spółek akcyjnych wymaga się nie tylko wyceny wkładu niepieniężnego, lecz także powierzenia weryfikacji tej wyceny biegłemu rewidentowi.
Podsumowanie
W obrocie gospodarczym często dochodzi do sytuacji, gdy udziały w podwyższonym kapitale zakładowym spółki z o.o. obejmuje się w zamian za wkład niepieniężny. Może on przybrać różne formy – przedmiotem wkładu mogą być także udziały innej spółki kapitałowej. Co istotne, wymiana udziałów w spółce z o.o. jest neutralna podatkowo, gdy dokonana z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. W przypadku, gdy głównym celem wymiany jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania, przepisy wprowadzające neutralność nie znajdują zastosowania.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszej kancelarii prawnej w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc. Jeśli po prostu szukasz pomocy w ustanowieniu fundacji rodzinnej, napisz do nas wiadomość.