Zmiany w prawie dotyczące likwidacji użytkowania wieczystego stały się rzeczywistością.
Sejm, w dniu 7 lipca 2023 roku, odrzucił poprawki Senatu do ustawy ws. likwidacji użytkowania wieczystego, otwierając drogę do znaczących przekształceń w sposobie korzystania z gruntów przez przedsiębiorców, osoby fizyczne, spółdzielnie oraz wspólnoty mieszkaniowe.
Ustawa w dniu 25 lipca 2023 r. została podpisana przez Prezydenta i weszła w życie z dniem 30 sierpnia 2023. Wnioskodawcy mają 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie czyli do dnia 30 sierpnia
W naszym artykule szczegółowo wyjaśniamy, czym jest użytkowanie wieczyste, jakie podmioty mogą skorzystać z uwłaszczenia na podstawie nowych przepisów, oraz jakie są kluczowe terminy i zasady dotyczące tego procesu.
Likwidacja użytkowania wieczystego – najważniejsze informacje
| Definicja użytkowania wieczystego | Prawna forma korzystania z nieruchomości gruntowej na określony czas, związana z opłatą, ale bez prawa własności. |
| Podmioty uprawnione do uwłaszczenia | Przedsiębiorcy, osoby fizyczne, spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe. |
| Termin na wystąpienie z żądaniem uwłaszczenia | 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy czyli od 30 sierpnia 2023 r. |
| Zasady płatności za uwłaszczenie | Jednorazowa płatność lub rozłożenie na raty; 20-krotność kwoty dla płatności jednorazowej lub 25-krotność kwoty dla płatności rozłożonej na raty. |
| Przypadki niemożliwości uwłaszczenia | Grunty niezabudowane, grunty oddane w użytkowanie wieczyste po 31 grudnia 1997, niezrealizowanie zobowiązań z umowy, lokalizacja na terenie portów/przystani morskich, gruntów ogrodów działkowych oraz gruntów powierzonych określonym instytucjom. |
| Możliwość bonifikaty | Bonifikata do 90% dla osób niepełnosprawnych, członków rodzin wielodzietnych, oraz osób zamieszkujących z osobami niepełnosprawnymi. |
| Rozliczenie wartości uwłaszczenia | Możliwość rozliczenia przez przedsiębiorców w limicie pomocy de minimis. |
| Wpływ na obecne obowiązki | Likwidacja użytkowania wieczystego ma na celu wyeliminowanie rocznych opłat, ale do czasu uwłaszczenia obowiązują dotychczasowe zasady. |
Czym jest użytkowanie wieczyste?
Użytkowanie wieczyste to forma prawna, która pozwala osobie fizycznej lub prawnej na korzystanie z nieruchomości przez określony czas w zamian za opłatę. Użytkownik wieczysty ma w tym czasie prawo do wykorzystywania nieruchomości oraz ponosi koszty jej utrzymania, ale nie ma prawa jej własności.
Z kolei właściciel nieruchomości, w okresie użytkowania wieczystego, otrzymuje od użytkownika wieczystego opłaty w postaci rocznego czynszu lub opłaty jednorazowej.
Do głównych cech użytkowania wieczystego zalicza się:
- określony czas trwania – umowę użytkowania wieczystego zawiera się na czas określony, ma ona zawsze ustalony termin zakończenia obowiązywania,
- odpłatność – użytkownik wieczysty, w okresie użytkowania wieczystego, płaci określone opłaty za korzystanie z danej nieruchomości, których wysokość zależna jest od lokalizacji czy powierzchni nieruchomości,
- ograniczenia w korzystaniu wynikające z przepisów prawa i warunków umowy – użytkownik wieczysty nie może sprzedać danej nieruchomości, ale może ją wynajmować lub przenieść na inną osobę prawo jej użytkowania,
- możliwość przenoszenia na inne osoby – w takiej sytuacji nowy użytkownik wieczysty przejmuje obowiązki i prawa wynikające z umowy użytkowania wieczystego.
Likwidacja użytkowania wieczystego 2023 – podmioty mogące skorzystać z uwłaszczenia gruntu
Z nowego modelu wykupienia nieruchomości gruntowej, wprowadzonego przepisami o likwidacji użytkowania wieczystego, będą mogli skorzystać:
- przedsiębiorcy,
- osoby fizyczne,
- spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe,
- mieszkańcy osiedli.
Likwidacja użytkowania wieczystego 2024 – termin na wystąpienie z żądaniem uwłaszczenia gruntu
Nowelizacją dodano do ustawy o gospodarce nieruchomościami przepisy epizodyczne dotyczące roszczenia o sprzedaż nieruchomości gruntowej na rzecz jej użytkownika wieczystego. Określają one m.in. termin na wystąpienie przez użytkownika wieczystego nieruchomości gruntowej z żądaniem sprzedaży tej nieruchomości na jego rzecz.
Zgodnie z przepisami o likwidacji użytkowania wieczystego, użytkownik wieczysty będzie mieć na to 12 miesięcy od dnia ich wejścia w życie.
Likwidacja użytkowania wieczystego 2024 – zasady płatności za uwłaszczenie gruntu
Nowelizacja wprowadza do ustawy o gospodarce nieruchomościami przepisy określające zasady płatności za uwłaszczenie gruntu, zgodnie z którymi:
- w przypadku zapłaty ceny jednorazowo – to 20-krotność kwoty stanowiącej iloczyn dotychczasowej stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego oraz wartości nieruchomości gruntowej określonej na dzień zawarcia umowy sprzedaży,
- w przypadku rozłożenia ceny na raty – to 25-krotność kwoty stanowiącej iloczyn dotychczasowej stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego oraz wartości nieruchomości gruntowej określonej na dzień zawarcia umowy sprzedaży.
Samorządy mogą przyjąć tę samą zasadę lub negocjować cenę z nabywcą, przy czym nie może ona przekroczyć rynkowej wartości nieruchomości gruntowej.
Przewidziano również możliwość udzielenia przez właściwy organ bonifikaty w wysokości 90% od ceny nieruchomości gruntowej stanowiącej własność Skarbu Państwa sprzedawanej osobie fizycznej:
- w stosunku do której orzeczono niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym lub znacznym lub przed ukończeniem 16. roku życia,
- zamieszkującej w dniu wystąpienia z żądaniem z osobami, o których mowa powyżej, będącej opiekunem prawnym lub przedstawicielem ustawowym tych osób,
- będącej członkiem rodziny wielodzietnej w rozumieniu ustawy o Karcie Dużej Rodziny i uprawnionej do posiadania Karty Dużej Rodziny.
Przepisy o likwidacji użytkowania wieczystego pozwalają na skorzystanie przez przedsiębiorców z możliwości rozliczenia wartości uwłaszczanego gruntu w dostępnym limicie pomocy de minimis.
Likwidacja użytkowania wieczystego 2024 – brak możliwości uwłaszczenia gruntu
Zgodnie z nowelizacją, żądanie sprzedaży nieruchomości na rzecz jej użytkownika wieczystego nie przysługuje:
- w odniesieniu do nieruchomości gruntowej niezabudowanej,
- jeżeli nieruchomość została oddana w użytkowanie wieczyste po dniu 31 grudnia 1997 roku,
- jeżeli użytkownik wieczysty nie wykonał zobowiązania określonego w umowie o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste,
- w odniesieniu do gruntów położonych na terenie portów i przystani morskich w rozumieniu ustawy o portach i przystaniach morskich,
- jeżeli grunt jest wykorzystywany na prowadzenie rodzinnego ogrodu działkowego w rozumieniu ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.
Brak możliwości uwłaszczenia dotyczy również gruntów Skarbu Państwa powierzonych:
- Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa,
- Agencji Mienia Wojskowego,
- Lasom Państwowym,
- parkom narodowym,
- Wodom Polskim.
Na gruncie przepisów o likwidacji użytkowania wieczystego nie jest możliwe zawarcie umowy sprzedaży gruntu, wobec którego toczy się postępowanie o rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego.
Podsumowanie
Najnowsza nowelizacja ustawy o gospodarce nieruchomościami przewiduje likwidację użytkowania wieczystego poprzez uwłaszczanie gruntów na wniosek użytkownika wieczystego. Użytkownik wieczysty będzie mógł wystąpić z żądaniem sprzedaży danej nieruchomości gruntowej na jego rzecz.
Termin złożenia wniosku będzie wynosił 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy nowelizującej. Organy publiczne nie będą mogły odmówić sprzedaży gruntu na rzecz użytkownika wieczystego, który złoży wniosek we wskazanym terminie.
Celem nowelizacji jest wyeliminowanie obowiązku ponoszenia co roku opłat rocznych za użytkowanie wieczyste oraz niepewności wynikającej z jego terminowego charakteru.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszej kancelarii prawnej w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc. Jeśli po prostu szukasz pomocy w ustanowieniu fundacji rodzinnej, napisz do nas wiadomość.
Likwidacja użytkowania wieczystego – często zadawane pytania
Czym jest użytkowanie wieczyste?
Użytkowanie wieczyste to prawna forma korzystania z nieruchomości gruntowej na określony czas, związana z opłatą, ale bez prawa własności.
Kto może skorzystać z uwłaszczenia na podstawie nowych przepisów?
Z uwłaszczenia mogą skorzystać przedsiębiorcy, osoby fizyczne, spółdzielnie mieszkaniowe oraz wspólnoty mieszkaniowe.
Jaki jest termin na wystąpienie z żądaniem uwłaszczenia gruntu?
Użytkownicy wieczyści mają 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy na wystąpienie z żądaniem uwłaszczenia gruntu.
Jakie są zasady płatności za uwłaszczenie gruntu?
Płatność za uwłaszczenie gruntu może być jednorazowa lub rozłożona na raty, przy czym wysokość opłaty zależy od wartości nieruchomości i dotychczasowej stawki procentowej opłaty rocznej.
W jakich przypadkach uwłaszczenie gruntu jest niemożliwe?
Uwłaszczenie nie jest możliwe w przypadkach takich jak: nieruchomości gruntowe niezabudowane, grunt oddany w użytkowanie wieczyste po 31 grudnia 1997 roku, niewykonanie zobowiązań z umowy, lokalizacja na terenie portów, przystani morskich, rodzinnych ogrodów działkowych oraz w przypadku gruntów Skarbu Państwa powierzonych określonym instytucjom.
Czy istnieje możliwość bonifikaty przy uwłaszczeniu gruntu?
Tak, przewidziano możliwość udzielenia bonifikaty do 90% od ceny nieruchomości gruntowej sprzedawanej osobie fizycznej w określonych sytuacjach, takich jak niepełnosprawność, bycie członkiem rodziny wielodzietnej czy zamieszkiwanie z osobami niepełnosprawnymi.
Co się stanie, jeśli nie złożę wniosku o uwłaszczenie w wyznaczonym terminie?
Niezłożenie wniosku w wyznaczonym terminie 12 miesięcy może skutkować utratą prawa do skorzystania z uwłaszczenia na preferencyjnych warunkach.
Jakie dokumenty są potrzebne do złożenia wniosku o uwłaszczenie?
W artykule znajdziesz szczegółowe informacje dotyczące wymaganych dokumentów i procedury składania wniosku o uwłaszczenie.
Czy likwidacja użytkowania wieczystego wpłynie na moje obecne obowiązki?
Likwidacja użytkowania wieczystego ma na celu wyeliminowanie obowiązku ponoszenia rocznych opłat za użytkowanie wieczyste, jednak do czasu uwłaszczenia obowiązują dotychczasowe zasady.